×
بین الملل
شناسه خبر : 241184
تاریخ انتشار :

نورنیوز بررسی می‌کند،

ماشه‌ای که گیر کرده است؛ تحریم‌های نمادین در میدان بی‌اثر

مکانیسم ماشه که در دل برجام و ذیل قطعنامه 2231 شورای امنیت طراحی شد، بار دیگر در کانون توجه رسانه‌ها و محافل سیاسی قرار گرفته است. اما تجربه تحریم‌های گذشته نشان می‌دهد که بازگشت احتمالی تحریم‌های سازمان ملل تفاوتی بنیادین در وضعیت اقتصادی ایران ایجاد نمی‌کند و بیش از هر چیز ابزاری سیاسی و روانی است.

نورنیوز-گروه بین‌الملل: مکانیسم ماشه (Snapback) در قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل تعریف شد تا در صورت ادعای نقض تعهدات ایران، تحریم‌های چندجانبه پیشین به‌طور خودکار بازگردند. این فرآیند، برخلاف قواعد متعارف بین‌المللی، نیازمند رأی‌گیری یا اجماع نیست و حتی با ادعای یک عضو دائم شورای امنیت می‌تواند فعال شود. چنین سازوکاری عملاً به ابزاری سیاسی بدل شد تا غرب بتواند بدون داوری بی‌طرفانه و در هر زمان که اراده کند، ایران را تحت فشار قرار دهد.
از همان ابتدا، کارشناسان حقوقی و سیاسی ایران نسبت به این بند هشدار دادند و آن را امتیازی نابرابر در برجام دانستند. تجربه تلاش دولت ترامپ در سال ۱۳۹۹ نیز نشان داد که هرچند این مکانیسم ظرفیت سوءاستفاده دارد، اما بدون همراهی دیگر کشورها از مشروعیت و کارآمدی کامل برخوردار نیست.
تحریم‌های شورای امنیت؛ محدود اما نمادین
تحریم‌هایی که در صورت فعال‌سازی مکانیسم ماشه بازمی‌گردند، همان مجموعه محدودیت‌های سال‌های ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۰ هستند: ممنوعیت خرید و فروش تسلیحات، محدودیت سفر مقامات، انسداد دارایی برخی نهادها و محدودسازی فعالیت‌های موشکی و هسته‌ای. در مقایسه با تحریم‌های فراگیر و ثانویه آمریکا، این تحریم‌ها دامنه‌ای محدود و اهدافی فنی‌تر داشتند.
امروز که اقتصاد ایران سال‌هاست با شدیدترین تحریم‌های مالی، بانکی، بیمه‌ای و نفتی آمریکا مواجه است، بازگشت تحریم‌های سازمان ملل چیزی بیش از یک فشار نمادین نخواهد بود. شرکت‌ها و بانک‌های بزرگ جهانی پیشاپیش به دلیل ترس از مجازات‌های وزارت خزانه‌داری آمریکا با ایران همکاری نمی‌کنند؛ بنابراین، اثر عملی تحریم‌های بازگشتی بسیار ناچیز خواهد بود.
واقعیت اقتصاد ایران؛ از تاب‌آوری تا مسیرهای جایگزین
اقتصاد ایران طی سال‌های اخیر با سیاست‌های موسوم به «اقتصاد مقاومتی» به سمت کاهش وابستگی به واردات، تنوع در مبادلات ارزی و گسترش تجارت غیررسمی حرکت کرده است. بخش عمده‌ای از صادرات نفتی و غیرنفتی ایران خارج از شبکه بانکی رسمی و از طریق کانال‌های واسطه‌ای انجام می‌شود؛ بنابراین، مکانیسم ماشه دسترسی مستقیمی برای مختل کردن این مسیرها ندارد.
از سوی دیگر، تجربه مدیریتی در مقابله با تحریم‌ها، توسعه روابط با قدرت‌های غیرغربی و اتکا به ظرفیت‌های بومی، همه سبب شده تا اثر روانی تهدیدهای غرب کمتر از گذشته باشد. اگر در دهه ۱۳۸۰ تحریم‌های سازمان ملل می‌توانستند شوک بزرگی به اقتصاد وارد کنند، امروز با تغییر نظم جهانی و گسترش تعاملات ایران با چین، روسیه و بریکس، همان ابزار عملاً بی‌اثر شده است.
ماشه؛ ابزاری روانی نه اقتصادی
تهدید به فعال‌سازی مکانیسم ماشه در شرایط کنونی بیشتر ابزاری روانی و دیپلماتیک است تا یک فشار اقتصادی واقعی. این تهدید با هدف ایجاد ناامیدی در جامعه، تردید در بازار و فشار سیاسی بر ایران مطرح می‌شود، در حالی که ساختار تحریم‌های آمریکا سال‌هاست اقتصاد ایران را در حداکثر فشار ممکن قرار داده است.
بنابراین، حتی اگر کشورهای غربی مکانیسم ماشه را دوباره فعال کنند، تغییری راهبردی در وضعیت اقتصادی ایران رخ نخواهد داد. این اقدام بیشتر یک نمایش رسانه‌ای و ژست سیاسی است تا یک ابزار کارآمد برای تغییر رفتار ایران. واقعیت این است که ماشه، بیش از آنکه گلوله‌ای واقعی باشد، صدایی توخالی است.


اخبار مرتبط
مهلت ماشه تمدید می‌شود؟!
شنبه 1404/06/01 ساعت 13:03
صابر گل عنبری:
مهلت ماشه تمدید می‌شود؟!
نظر به نزدیک شدن مهلت پایان اوت، گفتگوی جمعه وزیر خارجه ایران با همتایان خود در تروئیکای اروپایی و مسئول سیاست خارجه اتحادیه اروپا و گفتگوهای پیش‌رو در سه شنبه آینده، جمع‌بندی نگارنده این است که احتمال تمدید قطعنامه 2231 شورای امنیت و به تبع آن تمدید مهلت مکانیسم ماشه «اندکی» افزایش یافته است.
فعال‌سازی «مکانیسم ماشه»؛ پایان راه مذاکره اروپا با ایران؟
جمعه 1404/05/31 ساعت 09:10
فعال‌سازی «مکانیسم ماشه»؛ پایان راه مذاکره اروپا با ایران؟
راهکار اساسی برای اروپا این است که به‌طور کامل از اجرای «مکانیسم ماشه» صرف‌نظر کند و با رویکردی مستقل و قابل اعتماد، خود را شریک واقعی ایران در روند مذاکرات معرفی نماید. چنین رویکردی می‌تواند اعتماد تهران را جلب کرده و فضای سیاسی لازم برای پیشبرد گفت‌وگوها فراهم آورد.
ادعای روزنامه نگار آمریکایی در مورد تحرک جدید اروپا در موضوع مکانیزم ماشه
جمعه 1404/05/31 ساعت 02:00
ادعای روزنامه نگار آمریکایی در مورد تحرک جدید اروپا در موضوع مکانیزم ماشه
هم‌زمان با سفر هیأتی از ایران برای دیدار با مقامات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به وین، وزرای خارجه سه کشور اروپایی به‌طور مشترک با وزیر خارجه ایران تماس خواهند گرفت.
نظرات

آخرین اخبار

آمریکا مجدداً خواستار تغییر رژیم سوریه شد
انصارالله تأکید کرد؛ پشتیبانی از مقاومت در غزه ادامه دارد
کودتای 28 مرداد و درس‌هایش
سردار آزمون نامزد کسب بهترین بازیکن سال آسیا شد
سخنگوی دولت: پزشکیان به زودی عازم چین می‌شود
اعتراف تل‌آویو به ناکامی بزرگ نتانیاهو در عملیات غزه + فیلم
نورنما | حلول ماه ربیع الاول مبارک باد +فیلم
حاتمی: ارتش در حالت آماده‌باش کامل برای مقابله با هر تجاوز احتمالی است
چرا خلاقیت انسان در طول روز در بازه زمانی مشخصی به اوج می رسد؟
لاوروف: هیچ دیداری بین پوتین و زلنسکی در دستور کار نیست
جلیلی: کمک به دولت یعنی رفع کاستی‌ها و تحقق رشد 8 درصدی اقتصاد
بیش از 60 آب‌شیرین‌کن در غزه متوقف شده‌اند
نویدکیا: سپاهان برای نبرد حساس با پرسپولیس کاملاً آماده است
دولت مصدق و بازدارنگی؛ نیروهای داخلی یا قدرت‌های بین المللی | قسمت دوم
ادامه راه مقاومت؛ بازتاب وسیع سخنان رهبر انقلاب در رسانه‌های بین‌المللی
کشتی فرنگی جوانان ایران بر بام جهان ایستاد
کودتای 28 مرداد و درس‌هایش
افتتاح پروژه‌های دریایی و بندری به ارزش 170 همت در هفته دولت
پرداخت معوقات بازنشستگان تامین اجتماعی از نیمه شهریور شروع می شود
گفت‌وگوی دیپلمات‌های ارشد ایران و چین درباره پرونده هسته‌ای
سلیمی‌نمین: نسخه‌نویسان «تسلیم» و تندروها هر دو به دشمن امید می‌دهند
هاشمیان: برابر سپاهان به دنبال پیروزی هستیم
قدردانی دکتر پزشکیان از حمایت مقام معظم رهبری
ونس: آمریکا کنترلی بر اقدامات روسیه ندارد
رئیس‌جمهور ایرلند: جنگ غزه، لکه ننگی در تاریخ معاصر است
تل‌آویو رسماً هدف قرار دادن مناطق غیرنظامی یمن را تأیید کرد
تولید روزانه نفت ایران 8 هزار بشکه افزایش یافت
آمریکا آماده تخلیه دو پایگاه نظامی‌اش در عراق شد
جزئیات حذف یارانه سه میلیون نفر/ فرصت اعتراض تا 20 شهریور فراهم است
قحطی در غزه؛ سلاح نسل‌کشی خاموش
آزادراه تهران_شمال و جاده چالوس تا اطلاع ثانوی بسته شد
مجتمع کاخ ریاست جمهوری در صنعا، هدف اصلی حمله رژیم صهیونیستی + فیلم
ماشه‌ای که گیر کرده است؛ تحریم‌های نمادین در میدان بی‌اثر
درخواست صدها فعال سینمایی در جهان برای پرداختن به جنایات تل‌آویو
حماس: نتانیاهو مانع اصلی قراردادهای تبادل اسرا است
مهرداد اسکویی مقام نخست عکاسی خبری آنالوگ را کسب کرد
سود سهام عدالت تا پایان شهریورماه واریز خواهد شد
عراقچی عازم جده شد
موضع‌گیری مصر در قبال پرونده هسته‌ای ایران
لاوروف: کشورهای غربی در تلاش‌اند تا مذاکرات صلح اوکراین را مختل کنند
معرفی نامزدهای بهترین فیلم پانزدهمین جشن بزرگ منتقدان سینمایی ایران
تظاهرات گسترده استرالیایی‌ها علیه اسرائیل پس از اعلام قحطی در غزه
علی‌اف: ترامپ واقعاً شایسته جایزه صلح نوبل است!
تجزیه کشورها؛ پروژه مرگ خاموش غرب
اینترنت شرکت ریمون اسرائیل هک شد
تقویت حضور نظامی مصر در مرزهای شرقی برای مقابله با تهدیدات رژیم اسرائیل
وزارت دفاع آمریکا: پنتاگون از حمله اوکراین به عمق روسیه جلوگیری کرده است
قیمت انواع خودرو امروز 2 شهریورماه 1404 + جدول
وام 750 میلیونی مسکن ویژه ایثارگران
چه عواملی باعث کاهش رشد اقتصادی آمریکا در دولت ترامپ شده است؟