نورنیوز- گروه سیاسی: در سایه دود موشکها و غرش پهپادها، نبردی دیگر هم در جریان است؛ نبردی خاموش اما بسیار حسابشده میان دستگاههای امنیتی و اطلاعاتی ایران و رژیم صهیونیستی. این جنگ، نه در آسمان و زمین، که در اعماق شبکههای نفوذ، شنود، کسب اطلاعات، و خرابکاری و ترور طراحی میشود؛ جنگی که صهیونیستها با همه توان فنی و انسانی خود وارد آن شده و ایران با ابزار ضدجاسوسی، اشراف اطلاعاتی و عملیات پیشدستانه، آن را پاسخ داده است. تقریبا روزی نیست که حلقههایی از شبکه نفوذ و جاسوسی صهیونیستها در داخل ایران، کشف یا منهدم نشود. هرچند تور اطلاعاتی ایران همواره به شکل پنهان، روی سر عوامل مستقیم و غیرمستقیم موساد پهن بوده، اما در 10 روز اخیر که تجاوز نظامی صهیونیستها به خاک ایران آغاز شده، روند مقابله با جاسوسان رژیم نیز شتاب مشهودی گرفته و دست بالای ایران در این نبرد اطلاعاتی را نشان میدهد.
اسرائیل و راهبرد «نفوذ عمیق و چندلایه»
سازمان اطلاعاتی رژیم صهیونیستی(موساد)، از دههها پیش با استراتژی «نفوذ شبکهای» سعی داشته است که به مراکز حیاتی ایران دست یابد. این نفوذ، لزوماً از طریق مأموران رسمی موساد صورت نمیگیرد؛ بلکه ترکیبی از جاسوسان چندملیتی(از کشورهای منطقه مانند جمهوری آذربایجان، ترکیه و کردستان عراق)؛ اتباع خارجی ساکن در ایران(عمدتا اهل افغانستان)، عوامل بومی جذبشده در داخل ایران(شامل افراد با انگیزه مالی، نفوذیها در قالب شغلهای حساس، یا شهروندان فریبخورده)، پوششهای غیراعلامی(همچون شرکتهای جعلی، سازمانهای خیریه، خبرنگاران و گردشگران خارجی)؛ و نهایتا بهرهگیری از فناوریهای نوین شنود، ماهوارهای و سایبری برای ردیابی، شنود، تصویربرداری از مراکز حساس و همچنین حمله به زیرساختهای صنعتی و هستهای است.
در برخی عملیاتها مانند ترور محسن فخریزاده یا خرابکاری در تأسیسات نطنز، موساد توانست با ترکیب هوش انسانی و فناوریهای پیچیده هوش مصنوعی(مانند سلاح کنترلشونده از راه دور)، اهداف خود را تاحدودی پیش ببرد. طبق تحلیل منابع رسمی و مستقل، موساد چهار محور اصلی را در هدفگذاری اطلاعاتی علیه ایران دنبال میکند؛
جاسوسی هستهای: شناسایی، نفوذ و اختلال در فعالیتهای مرتبط با فناوری هستهای
خرابکاری صنعتی: تلاش برای توقف یا تخریب پروژههای راهبردی مانند پالایشگاهها، خطوط انتقال انرژی و صنایع پیشرفته
نفوذ در ساختارهای امنیتی و سیاسی: جذب اطلاعات از داخل نهادهای حساس مانند سپاه، وزارت اطلاعات، ارتش، سازمان انرژی اتمی و حتی دستگاه قضا
جنگ روانی و تأثیرگذاری اجتماعی: ایجاد ناامنی روانی، تفرقه قومی-مذهبی، بزرگنمایی نارضایتیها و ایجاد موجهای رسانهای برای تخریب سرمایه اجتماعی نظام.
پاسخ اطلاعاتی ایران: کشف، خنثیسازی و پیشدستی
در مقابل این تهاجم چندلایه، ساختارهای امنیتی ایران از جمله وزارت اطلاعات و سازمان اطلاعات سپاه، طی سالهای اخیر عملکردی قابل تقدیر از خود نشان دادهاند. چندین عملیات موساد، پیش از اجرا شناسایی و مختل شدهاند. بهعنوان نمونه در سال ۱۴۰۱، شبکهای از ۴ جاسوس اسرائیلی در استانهای مرکزی و غربی کشور کشف و دستگیر شد که مأموریت آنها بمبگذاری در سایتهای حساس بود. در خرداد ۱۴۰۴، وزارت اطلاعات اعلام کرد که یکی از بزرگترین شبکههای نفوذ موساد را که از طریق اربیل و استانبول سازماندهی شده بود، شناسایی کرده و اعضای اصلی آن را بازداشت و برخی را اعدام کرده است. در زمینه سایبری نیز، ایران موفق شده بارها حملات موساد را شناسایی و مقابله کند، مانند حملات زنجیرهای به سامانههای سوخت یا حمله به سامانههای بندری.
اطلاعات و شواهد منتشرشده حاکی از آن است که ایران در بسیاری از موارد، نهتنها مهاجمان را شناسایی کرده بلکه توانسته نفوذ معکوس اطلاعاتی نیز اعمال کند؛ یعنی با نفوذ به شبکههای ارتباطی موساد، از برنامههای آنها آگاه شود. با وجود توان فنی بالای موساد، این سازمان تاکنون در اجرای کامل پروژههای خود ناکام بوده است. دلیل این ناکامی را باید در برخی عوامل جست؛
1. ساختار بومی امنیت داخلی ایران با تکیه بر نیروی انسانی آموزشدیده و اطلاعات محلی، در برابر مدلهای کلاسیک جاسوسی بسیار مقاوم است.
2. گستردگی حوزه نفوذ موساد، سبب ضعف در تمرکز شده و شناسایی شبکههای کوچک آن توسط ایران را تسهیل کرده است.
3. مردممحور بودن سیستم امنیتی ایران و بهرهگیری از گزارشهای مردمی و اطلاعات اجتماعی (Social Intelligence) نقش مهمی در کشف عناصر مشکوک ایفا کرده است.
4. عقلانیت و راهبرد «دفاع فعال» در سیاست امنیتی ایران باعث شده که دستگاه اطلاعاتی ایران صرفاً به واکنش اکتفا نکند، بلکه گاه ابتکار عمل را در عملیات ضدجاسوسی در دست گیرد.
ابعاد رسانهای و روانی نبرد اطلاعاتی
یکی از اهداف اصلی عملیاتهای موساد، ایجاد رعب، تردید و بیاعتمادی در درون جامعه ایران است. از همین رو، عملیات اطلاعاتی اسرائیل معمولاً با فضاسازی سنگین رسانهای همراه میشود: پخش گزارشهای دروغین از رسانههای وابسته، افشای کنترلشده برخی اسناد، استفاده از حسابهای جعلی در فضای مجازی، القای ناتوانی نهادهای امنیتی ایران و...
با این حال، انتشار کنترلشدهی گزارشهای وزارت اطلاعات یا بیانیههای سازمان اطلاعات سپاه، و پخش اعترافات تلویزیونی برخی جاسوسان، نشان داده که ایران نهتنها از بازدارندگی اطلاعاتی برخوردار است، بلکه قادر به مدیریت افکار عمومی در برابر عملیات روانی نیز هست.
جنگ اطلاعاتی میان ایران و رژیم صهیونیستی، تنها بخشی از نبرد راهبردی گستردهتر میان دو طرف است. هرچند موساد تلاش میکند با بهرهگیری از فناوری، مزدوران و شبکههای پوششی، در داخل ایران نفوذ کند، اما کارنامه سالهای اخیر نشان میدهد که اشراف اطلاعاتی ایران، برگ برندهی مهمی در این نبرد پنهان است.
دستگیری و اعدام جاسوسان، خنثیسازی چندین عملیات خرابکارانه، و افشای روشهای موساد، همگی نشانههایی هستند از این واقعیت: جنگ در سایهها ادامه دارد، اما سایهها همیشه در خدمت تاریکی نیستند؛ گاه ابزار نور هم میشوند.