نورنیوز-گروه بین الملل: در یکی از جنجالیترین تحرکات دیپلماتیک سالهای اخیر، دونالد ترامپ، رئیسجمهور ایالات متحده آمریکا، در سفری چهارروزه به غرب آسیا، تمرکز خود را بر تقویت روابط با کشورهای عربی حوزه خلیج فارس قرار داد و بهطور بیسابقهای از تعامل مستقیم با رژیم صهیونیستی فاصله گرفت. این تغییر لحن و رفتار در حالی رخ داده است که پیشتر ترامپ از مهمترین حامیان سیاستهای تلآویو محسوب میشد.
به گزارش والاستریت ژورنال، ترامپ در جریان این سفر، با سران عربستان سعودی، قطر و امارات متحده عربی دیدارهای فشردهای برگزار کرد و در پایگاه نظامی آمریکا در قطر سخنرانی نمود. او در اظهارات خود تاکید کرد که اتحادهای جدیدی در حال شکلگیری هستند و سیاست خارجی آمریکا باید با واقعیات جدید منطقه هماهنگ شود.
در حالی که جنگ در غزه ادامه دارد و انتقادات جهانی از اقدامات اسرائیل افزایش یافته، ترامپ نه تنها از دیدار با مقامات صهیونیستی خودداری کرد، بلکه هیچ اشارهای به حمایت سنتی واشنگتن از این رژیم نکرد. به گفته منابع نزدیک به کاخ سفید، ترامپ از رفتار بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، پس از انتخابات ۲۰۲۰ ناراحت است؛ نتانیاهو از جمله اولین رهبران جهان بود که پیروزی جو بایدن را به رسمیت شناخت.
تحلیلگران معتقدند که این چرخش سیاسی، اگرچه ممکن است تاکتیکی باشد، اما پیام واضحی را به متحدان سنتی آمریکا در منطقه مخابره کرده است. استیون کوک، پژوهشگر ارشد اندیشکده شورای روابط خارجی آمریکا، در این خصوص گفت: «اینکه اسرائیل از برنامه سفر ترامپ حذف شد، نشانهای از تغییر در اولویتهای واشنگتن است؛ هرچند که این تغییر ممکن است موقتی باشد.»
همزمان با حضور ترامپ در منطقه، وزارت خارجه عربستان بهصراحت جنایات رژیم صهیونیستی در غزه را محکوم کرد و از «ماشین جنگی اسرائیل علیه غیرنظامیان فلسطینی» انتقاد نمود؛ موضعگیری که با سکوت نسبی واشنگتن همراه بود. این رویکرد محتاطانه ترامپ، با استقبال کشورهای عربی مواجه شد و برخی مقامات خلیج فارس آن را نشانهای از استقلال بیشتر آمریکا در تصمیمگیریهای منطقهای دانستند.
در ادامه سفر، ترامپ در ریاض با محمد بنسلمان، ولیعهد عربستان سعودی، دیداری طولانی داشت و روابط دو کشور را «ستون اصلی ثبات منطقه» خواند. او همچنین به امارات متحده عربی سفر کرد و برای نخستینبار در دوران ریاستجمهوریاش وارد مسجدی در ابوظبی شد؛ اقدامی که با تحسین رسانههای عربی روبهرو شد و نمادی از تلاش ترامپ برای بهبود چهره خود در میان مسلمانان تلقی گردید.
با این حال، این چرخش به نفع اعراب باعث نگرانی مقامات تلآویو شده است. توافق ترامپ با انصارالله یمن برای توقف حملات به کشتیهای آمریکایی، بدون در نظر گرفتن امنیت دریایی اسرائیل، و همچنین آزادی یک اسیر آمریکایی-صهیونیستی در معاملهای مستقیم با حماس، از دیگر مواردی بود که تحلیلگران بهعنوان شواهد کاهش تعهد آمریکا به اسرائیل ارزیابی کردهاند.
جوئل ریبورن، گزینه پیشنهادی ترامپ برای پست کلیدی در وزارت خارجه، در سخنرانی خود در سنا گفت: «کشورهای خلیج فارس اکنون به شرکای اقتصادی و ژئوپلیتیکی اول آمریکا تبدیل شدهاند. این روند ادامهدار خواهد بود.»
رئیسجمهور آمریکا همچنین از لغو برخی تحریمهای سوریه خبر داد؛ اقدامی که با مخالفت شدید لابیهای حامی رژیم صهیونیستی در کنگره مواجه شد. این تصمیم در تضاد با سیاست تلآویو در قبال دولت بشار اسد تلقی شده و نشانهای دیگر از کاهش هماهنگی راهبردی میان آمریکا و اسرائیل بهشمار میرود.
در پایان سفر، ترامپ ضمن تأکید بر لزوم حفظ امنیت خلیج فارس، بهصراحت گفت: «اعراب نیازی ندارند که غربیها برایشان نسخه بپیچند. ما آمدهایم تا شراکت بسازیم، نه موعظه کنیم.»