×
فرهنگی
شناسه خبر : 216622
تاریخ انتشار :

نورنیوز در ماه مبارک رمضان آموزه‌های قرآنی را تبیین می‌کند-۲۱

دعا در قرآن

در قرآن‏ کریم، دعا به صورتهاى گوناگون در معناهاى متعدد به کار رفته ‏است و شاید بیشترین و مهمترین آنها همان دو معنایى باشد که از «مفردات راغب‏» آمده است.

نورنیوز-گروه فرهنگی: در قرآن‏ کریم، دعا به صورتهاى گوناگون در معناهاى متعدد به کار رفته ‏است و شاید بیشترین و مهمترین آنها همان دو معنایى باشد که از «مفردات راغب‏» آمده است. 

واژه دعا

در معناى دعا آورده اند: «الدعاء: الرغبة الى الله »; یعنى دعا همان میل و توجه به سوى خداست.

راغب اصفهانى مى‏نویسد:«دعوته: اذا سالته واذا استغثة ... والدعاء الى الشى‏ء: الحث على قصده ...»; یعنى اینکه مى‏گویى: «دعوته‏» هنگامى است که از او چیزى بخواهى و زمانى که از او یارى بخواهى... . خواندن به سوى چیزى به معناى کسى را به کارى و چیزى دعوت و ترغیب‏کردن است.

صورت های دعا

در قرآن‏ کریم، دعا به صورتهاى گوناگون در معناهاى متعدد به کار رفته ‏است و شاید بیشترین و مهمترین آنها همان دو معنایى باشد که از «مفردات راغب‏» نقل‏ شد. براى نمونه قرآن‏ کریم مى‏فرماید: «والله یدعوا الى دارالسلام‏» خداى بزرگ مردمان را به سوى بهشت دعوت می ‏کند. و نیز می ‏فرماید: «یاقوم ما لى ادعوکم الى النجاة وتدعوننى الى النار تدعوننى لاکفر بالله واشرک به.»

«اى قوم من، چه شده ‏است که من شما را به سوى نجات فرامى‏خوانم و شما مرا به سوى آتش مى طلبید؟! از من مى‏خواهید تا به خدا کافر شوم و بدو کفر ورزم.»

در این دو آیه و نظایر آن «دعا» به معناى دعوت و تشویق به سوى چیزى است. پروردگار بزرگ در آیه دیگر مى‏فرماید: «واذا سالک عبادى عنى فانى قریب اجیب دعوة الداع اذا دعان ...»; «و هرگاه بندگانم درباره من از تو پرسیدند، پس من [بدانان] نزدیکم و پاسخ دعاکننده‏اى که مرا مى‏خواند، مى‏دهم.»

و نیز مى‏فرماید: «امن یجیب المضطر اذا دعاه ویکشف السوء»; آیا چه کسى جواب انسان بیچاره مضطرى که خدا را خوانده و از او استغاثه مى‏کند مى‏دهد؟ و بدى را برطرف مى‏کند؟ در این دو آیه و امثال آن مقصود از «دعا» طلب نیاز و استغاثه و دست احتیاج به سوى حضرت حق درازکردن است.

 علامه طباطبایى تصریح دارند: «درخواست از مبدء هستى و آفریدگار جهان وقتى از جنبه فطرى و تکوینى آن ملاحظه شود، از آن تعبیر به «سؤال‏» مى‏گردد، ولى به طلبى که به اختیار انسان صادرشود و به خداى متعال متوجه شود "دعا"اطلاق مى‏شود» 

ضرورت دعا

در ضرورت دعا به دو آیه ذیل اشاره می‌شود تا فطرت‌های خفته و آشفته در خواب، بیدار شوند و بیش از پیش به این مهم بپردازند.

*«قل ما یعبؤا بکم ربی لو لا دعاؤکم»

بگو اگر دعایتان نباشد پروردگار من اعتنایی به شما ندارد.(فرقان/سوره۲۵، آیه۷۷) 

*«و قال ربکم ادعونی استجب لکم ان الذین یستکبرون عن عبادتی سیدخلون جهنم داخرین»

یعنی پروردگارتان گفته: مرا بخوانید تا اجابت تان کنم کسانی که از پرستیدن من کبر می‌ورزند، به خواری به جهنم وارد خواهند شد.(مومن/ آیه۶۰)

ادب در دعا

این که انسان باید بداند چه چیزهایی از پروردگار خویش طلب کند و چه عباراتی را در این مرتبه استخدام کند، تعبیر به ادب در دعا می‌شود.

در قرآن اغلب آیاتی که به عبارت ربنا مزین شده بیانگر این واقعیت است که اهل ایمان را ارشاد فرماید تا چه چیزهایی را با چه جملاتی از خداوند تبارک وتعالی طلب کنند.

*«ربنا آتنا فی الدنیا حسنة و فی الآخرة حسنة و قنا عذاب النار»(بقره/ آیه۲۰۱)

خدایا در دنیا و آخرت بر ما نیکی عطا کن و ما را از آتش نگه دار.

*«ربنا و اجعلنا مسلمین لک و من ذریتنا امة مسلمة لک» (بقره/ آیه۱۲۸)

خدایا ما را از مسلمین قرار ده و نسل ما را از ایمان آورندگان بر تو قرار ده.

*«ربنا لا تزغ قلوبنا بعد اذ هدیتنا و هب لنا من لدنک رحمة»(آل عمران/ آیه۸)

خدایا قلب ما را بعد از هدایت آلوده نکن و برنگردان و رحمتت را بر ما هدیه کن.

و دهها آیات دیگر که همانند آیات فوق، ادب در دعا را به ما می‌آموزند.

اخلاص در دعا

اخلاص در دعا به خاطر تفاوت درک و شناخت افراد، مراتبی دارد. بعضی در این مقام هستند که انگیزه را از دعا خواندن از مقاصد مادی و دنیوی پاک کنند و با توجه به ثواب و عقاب اعمال و به قصد رسیدن به حور و غلامان و قصرهای آخرت و ترس از عذاب دوزخ دعا می‌خوانند و به همین علت در کتاب‌های دعا جستجو می‌کنند و هر دعایی که ثواب اخروی بیشتری داشت انتخاب می‌کنند.

و برخی پا را فراتر نهاده و بدون طمع رفتن به بهشت و یا ترس از آتش جهنم، بلکه فقط جهت برقراری ارتباط با معبود و انس با حضرتش دعا می‌خوانند که این گروه از احرار و آزادگانند.

*«قل ان صلاتی و نسکی و محیای و مماتی لله رب العالمین» (انعام/ آیه۱۶۲)

بگو‌ای پیامبر همانا نماز و طاعات و کلیه اعمال من و زندگی و مرگ من همه برای خداست، که پروردگار جهانیان است.

شرایط استجابت دعا

در قرآن نکات مهمی دیده می‌شود که حکایت از شرایط استجابت می‌کند:

۱. معرفت و باور به این که پروردگار مالک علی الاطلاق است و همه چیز را در دست قدرت خویش دارد و اگر اراده کند پیچیده‌ترین گره‌ها را باز می‌کند. «تبارک الذی بیده الملک و هو علی کل شی ء قدیر»؛ بزرگ است آن که سلطنت به کف اوست و او به همه چیز تواناست.(ملک/۲ آیه۱)

۲. دل را مصفا کردن، بی تردید، دعا را اثر می‌بخشد. «اولئک کتب فی قلوبهم الایمان و ایدهم بروح منه»؛ این مردم پایدارندکه خدا بر دل هایشان نور ایمان انگاشته و بروح قدس الهی آنها را مؤید و منصور گردانیده است».(مجادله/ آیه۲۲)

۳. استفاده از لقمه حلال؛ شاید بعضی توجه نداشته باشند که خوردن مال حرام چه اثرات سوء بر وجودشان می‌گذارد و چگونه راه استجاب دعا را مسدود می‌کند؛ «و لا تاکلوا اموالکم بینکم بالباطل و تدلوا بها الی الحکام لتاکلوا فریقا من اموال الناس بالاثم و انتم تعلمون»؛ مال یکدیگر را بناحق نخورید و کار را به محاکمه قاضیان نیفکنید که به وسیله رشوه و زور پاره‌ای اموال مردم را بخورید با این که شما آگاهی دارید. (بقره/ آیه۱۸۸)

۴. تضرع و انابه: «ادعوا ربکم تضرعا و خفیة»؛ پروردگار خویش را با تضرع وزاری و در نهان بخوانید. (اعراف/ آیه۵۵)  

انس دایمی با دعا

این نمک نشناسی است که انسان در مواقع گرفتاری و هجوم مشکلات به درگاه الهی التجاء و انابه کند و همین که حاجتش برآورده شد و به مرادش رسید دست از دعا و نیایش بردارد و از آن بدتر گاهی ناسپاسی و طغیان کند.

«و اذا مس الانسان ضر دعا ربه منیبا الیه ثم اذا خوله نعمة منه نسی ما کان یدعوا الیه من قبل»؛ چون انسان را سختی رسید پروردگار خویش را بخواند و سوی او بازگردد وچون خدا نعمتی از جانب خویش بدو دهد آن سخت را که سابقا خدا را به رفع آن می‌خواند فراموش کند. (زمر/ آیه۸)


نورنیوز
نظرات
آگهی تبلیغاتی

آخرین اخبار

چهره آشفته نتانیاهو بعد از کمین مرگبار در بیت حانون و انتشار تهدید القسام
بحران اقلیمی در اروپا شتاب گرفت
متقی: دیپلماسی بدون پشتوانه قدرت کار نمی‌کند + فیلم
با «بیت‌چت» می‌توانید بدون اینترنت چت کنید!
آمربکا حرفش را عوض کرد؛ تعلیق مشروط تعرفه‌ها علیه کشورهای عضو بریکس
از اول امسال بیش از 717 هزار تبعه افغانستانی از کشور رفته‌اند
پیام خانواده شهید حاجی‌زاده به سردار موسوی
تاریخ دقیق دریافت کارت ورود به جلسه و برگزاری کنکور اعلام شد
گذرنامه‌های زیارتی برای اربعین نیاز به تمدید ندارند
بریکس در برابر ترامپ: ما به امپراتوری تو نیازی نداریم
کدام خلع سلاح؟
المشاط خطاب به مقاومت فلسطین: با سربلندی مذاکره کنید
شدیدترین تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه روسیه در راه است
قمار دولتمردان برلین در دفاع از متجاوز
هشدار امنیتی درباره تاکسی‌های اینترنتی؛ به پلاک‌ها بیشتر دقت کنید
اطلاعیه وزارت رفاه درخصوص واریز مرحله سوم کالابرگ الکترونیکی
مرگ تلخ کودک دوساله با غفلت مادر
رحمتی سرمربی خیبر خرم‌آباد شد
آیا پرسپولیس با امیلیو آلوارز راه موفقیت اروپا را در پیش گرفته است؟
اولیانوف: غنی‌سازی 60 درصدی پاسخ قاطع ایران به تحریم‌هاست
ماسک حزب سوم ایالات متحده را برای آزادی آمریکایی‌ها تأسیس کرد
زمان مصاحبه دکتری 1404 دانشگاه آزاد اعلام شد
سیاست‌نامه | شایعه‌ سازی علیه سیاسیون کشور؛ این‌بار برای اصلاح طلبان
فقط 17 درصد از کسب و کارهای اسرائیلی از جنگ 12 روزه جان سالم به در بردند!
کشف جسد حلق‌آویز نماینده پارلمان فرانسه در منزل شخصی
شباهت راهبردی تهران و مسکو مقابل واشنگتن و دیپلماسی فریبش
تهران نفس کشید؛ شاخص آلودگی زیر 100 آمد
بازگشت استعمار؟ لندن و پروژه بازتولید تروریسم در خاورمیانه
سریال «کمین‌های مرگ» نتانیاهو را به وحشت انداخت + فیلم
سانسور شکست خورد؛ واقعیت حملات موشکی ایران به اراضی اشغالی فاش شد
کانون گرد و غبار تهران مشخص شد!
فیلم چاپلوسی نتانیاهو برای ترامپ در ضیافت شام
رکود سنگین و تورم بی‌مهار؛ تابستان سخت بازار مسکن
کارلسون پرده از روایت‌های سانسورشده آمریکا درباره ایران برداشت
وضعیت آب و هوا امروز سه‌شنبه 17 تیر 1404 +وضعیت استان‌ها
ترامپ: از پوتین خوشم نمی‌آید
روایت تلخ شهادت پنج پزشک در جنگ 12 روزه
لاوروف: گزارش‌های آژانس زمینه‌ساز حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران شد
رئیس بنیاد شهید از تعداد شهدای حملات رژیم صهیونیستی خبر داد + فیلم
نخست وزیر لبنان: حزب‌الله بخش جدایی‌ناپذیر لبنان است
سی‌ان‌ان: آتش‌بس غزه محور دیدار نتانیاهو و ترامپ
فرستاده ویژه آمریکا: "حزب‌الله یک حزب سیاسی است و انحلال آن به سادگی امکان‌پذیر نیست"
شبکه اسرائیلی: وحدت مردم ایران، همه را غافلگیر کرد+ فیلم
شمار قربانیان سیل تگزاس افزایش یافت؛ سیل انتقادها علیه ترامپ
آمار خودکشی نظامیان اسرائیلی از آغاز جنگ غزه اعلام شد
خبرسازی‌ها درباره سفر عراقچی به واشنگتن کذب محض است
ترامپ تعرفه 25 درصدی علیه متحدان آسیای شرقی خود اعمال کرد
وقوع حادثه دریایی جدید در ساحل یمن
کیفیت هوای کرج به مرز خطرناک رسید
ریزش تونل در معدن شهید نیلچیان شهرستان کیار، چان یک کارگر را گرفت