نورنیوز ـ گروه بین‌الملل: تحریم به عنوان ابزاری اثرگذار برای مقابله دولت‌ها با یکدیگر از زمان پایان جنگ جهانی دوم مورد بهره‌برداری گسترده قرار گرفته است.
در این میان با توجه به تفوق نسبی اقتصاد غرب در عرصه بین‌المللی به‌ویژه در اختیار گرفتن ابزارهای اصلی تجارت و تعاملات اقتصادی از سوی جهان غرب، استفاده کشورهای اروپایی و امریکا از این ابزار در چند دهه اخیر در بسیاری از منازعات جهانی جایگزین جنگ و بهره‌گیری از ابزارهای نظامی شده است.
تحریم کننده‌های غربی در طول دهه‌های اخیر با اتکا به برتری اقتصادی خود به‌ویژه حاکمیت دلار به عنوان اصلی‌ترین ارز مورد معامله در تجارت جهانی به این باور رسیده‌اند که قادر هستند به جای بهره‌برداری پر هزینه از ابزارهای تجاوز نظامی، اراده سیاسی خود را با بهره‌گیری از اعمال تحریم‌های اقتصادی به سایر دولت‌ها اعمال کنند.
اگر در طول سال‌های اخیر برخی کشورهای مستقل با تقویت زیرساخت‌های بومی و همچنین اتخاذ راهکارهای ابتکاری برای تجارت در عرصه بین‌المللی توانسته‌اند اثرگذاری ابزار تحریم به عنوان سلاحی برنده در جنگ موج سومی را کاهش بدهند اما بهره‌گیری پیچیده و چند لایه از سلاح تحریم هنوز هم یکی از اشکال مهم رفتار سیاسی غرب در عرصه جهانی است.
این رویکرد که با پشتیبانی همه‌جانبه رسانه‌ای و ترکیب جنگ‌های موج سوم و چهارم و ایجاد فضای روانی پیچیده برای ایجاد شکست در اراده ملت‌ها پیگیری می‌شود در نزاع اخیر میان روسیه و اوکراین نیز به صورت کم‌سابقه‌ای به کار گرفته شده است.
تحریم روسیه از سوی کشورهای غربی از زمان مناقشه مسکو و کی‌یف بر سر مالکیت شبه جزیره کریمه آغاز شد و پس از به رسمیت شناخته شدن جمهوری‌های خودخوانده لوهانسک و دونتسک از سوی روسیه و وقوع جنگ بین دو کشور اوج گرفت.
عمده تحریم‌های اعمال شده از سوی غرب علیه روسیه در حوزه نفت و گاز و مراودات بانکی و اقتصادی بوده که البته بدلیل نیاز حیاتی اروپا به منابع انرژی وارداتی از روسیه با همراهی کامل کشورهای اروپایی همراه نبوده است.
صرف نظر از ریشه‌های شکل‌گیری نزاع میان روسیه و اوکراین و نقش و کارکرد هر یک از طرف‌های درگیری در وقوع این بحران که نیازمند بحث جداگانه است، بررسی میزان اثرگذاری تحریم‌های اعمال شده علیه روسیه نشان می‌دهد که نتایج واقعی این اقدام با آنچه که از سوی رسانه‌های غربی عنوان می‌شود تفاوت قابل توجهی دارد.
برخی از رسانه‌های غربی در روزهای نخست اعمال تحریم‌های همه‌جانبه علیه روسیه با تبلیغات گسترده اعلام کردند که مسکو طی چند هفته آینده زیر بار تحریم‌های غرب به زانو در خواهد آمد و با بحران‌های اجتماعی و سیاسی غیر قابل کنترل مواجه می‌شود که سران کرملین را وادار به تسلیم می‌نماید.
گذشت هفته‌ها و بروز نشانه‌های جدید از وضعیت جنگ اوکراین اما نشان داد که تاثیر واقعی تحریم‌ها با آنچه که در تبلیغات رسانه‌های غربی عنوان می‌شود بسیار فاصله دارد.
موضوع قابل توجه در این بخش، شکل‌گیری بحران در دو حوزه انرژی و مواد غذایی در سطح بین‌المللی پس از اعمال تحریم علیه روسیه بود که نه تنها به صورت واقعی در سطح رسانه‌های غربی بدان پرداخته نشد بلکه به تیغ سانسور هدفمند نیز گرفتار آمد.
دو کشور روسیه و اوکراین تامین کننده ۳۰ درصد گندم و ۲۰ درصد ذرت جهان هستند و وقوع این جنگ که با تحریم روسیه و قطع صادرات اوکراین همراه بود، موجب بر هم خوردن زنجیره عرضه غلات و افزایش شدید قیمت غذا در سطح جهانی شده است.
در برخی از کشورها مانند لهستان افزایش چند برابری قیمت نان پیش‌بینی شده، ضمن اینکه کشاورزان اروپایی بدلیل افزایش شدید قیمت انرژی و دیگر کالاهای اساسی نظیر کود به اعتراضات جمعی دست زده‌اند.
در اسپانیا افزایش بهای سوخت به دلیل تحریم روسیه موجب تظاهرات خیابانی مردم شده است. همچنین در آلمان که بیشترین میزان وابستگی انرژی به روسیه را دارد با توقف راه اندازی خط گازپروم ۲ و تحریم این خط لوله گازی، مشکلات انرژی و سوخت رسانی در بخش حمل و نقل تشدید شده است.
انجمن کشاورزان آلمانی هشدار داده قیمت نان ممکن است به زودی به 10 یورو افزایش یابد. مجله خبری فوکوس آلمان نیز به نقل از مسئولین این کشور توصیه کرده است عادت‌های سبک زندگی و مخارج خود را تغییر داده تا بتوانند در بحبوحه افزایش سرسام آور قیمت کالاهای اساسی برای خود پس اندازی داشته باشند.
این مجله پیش‌بینی کرده برخی مواد غذایی مانند پاستا و روغن آفتابگردان به ترتیب ۴۰ درصد و ۱۰۰ درصد افزایش قیمت داشته باشند. این افزایش قیمت در دیگر کالاهای اساسی این کشور نیز دیده می‌شود.
آلمان به عنوان بزرگترین اقتصاد اروپا طی هفته‌های اخیر بالاترین نرخ تورم ۳۰ سال گذشته را تجربه کرده است. به گفته کارشناسان، بحران توزیع و افزایش قیمت مواد غذایی در پی تحریم روسیه می‌تواند تورم موجود در آلمان را در ماه‌های آینده تا ۶.۱ درصد افزایش دهد.
هزینه‌های زندگی در انگلیس نیز طی مدت اخیر افزایش کم سابقه‌ای داشته است. گفته می‌شود در اقتصاد این کشور که از سال ۲۰۱۶ تاکنون تحت تاثیر دو عامل برگزیت و کرونا وضعیت ناپایداری را تجربه می‌کرد، ممکن است قیمت مواد غذایی در شرایط جدید تا ۱۵ درصد افزایش یابد.
جیمز اسمیت، مدیر تحقیقات بنیاد رزولوشن، می‌گوید که فقرا در انگلیس با بزرگترین بحران زندگی در طول نسل‌ها مواجه هستند.
دولت بایدن نیز برای کاهش طبعات ناشی از جنگ اوکراین، ۱۸۰ میلیون بشکه نفت از محل دخایر استراتزیک امریکا را برای عرضه طی شش ماه آزاد کرده است.
تصمیم به آزاد سازی این حجم از ذخائر استراتژیک که در تاریخ آمریکا بی سابقه بوده در شرایطی اتخاذ شد که قیمت بنزین در آمریکا به بالاترین حد در تاریخ خود رسیده و هزینه متوسط هر گالن بنزین از ۴ دلار و ۱۷ سنت گذشته است. در شهرهای ونتورا، سن لوئیس اوبیسپو و چند شهر دیگر نیز قیمت بنزین از مرز ۶ دلار عبور کرده است.
گیتا گوپینات، معاون اول مدیرعامل صندوق بین‌المللی پول هشدار داد که تحریم‌های اعمال‌شده توسط کشورهای غربی علیه روسیه می‌تواند منجر به تکه تکه شدن نظام مالی جهانی و تضعیف سلطه دلار آمریکا در این عرصه شود.
مشاهده گوشه‌ای از تاثیرات شکننده تحریم روسیه بر اقتصاد و معیشت در جهان و بویژه کشورهای غربی، این حقیقت را بیش از پیش آشکار می‌کند که نظام تحریمی غرب در دهه‌های اخیر به‌ویژه پس از مشخص شدن ناکارآمدی آن در قبال ایران که از سوی رییس جمهور روسیه نیز به عنوان سند شکست غرب در برابر جمهوری اسلامی مورد تاکید قرار گرفت، توان تاثیرگذاری تعیین کننده بر کشورها را از دست داده است.
ناکارآمدی ابزار تحریم علیه کشورهایی چون ایران و روسیه که دارای اقتصاد متوسطی هستند بیانگر این واقعیت است که آمریکا و کشورهای اروپایی قادر به پیگیری راهبرد محدودسازی چین به عنوان دومین اقتصاد جهان با استفاده از ابزار تحریم نمی‌باشند.
در این رابطه و در شرایطی که غرب در تلاش است با افزایش فشار به چین برای همراهی با تحریم‌های اعمال شده علیه روسیه حلقه محاصره مسکو را تنگ نماید، «وانگ لوتانگ» مدیرکل اروپایی وزارت خارجه چین گفت: پکن با تداوم تجارت عادی با روسبه به اقتصاد جهانی کمک می‌کند.
او افزود: ما با تحریم مخالف هستیم و این خطر وجود دارد که آثار تحریم‌ها به بقیه جهان سرایت کند و منجر به جنگ ارزها، جنگ‌های تجاری و مالی شود.
لوتانگ گفت: تحریم، زنجیره تامین و زنجیره صنعتی و جهانی‌سازی و حتی نظم اقتصادی را تهدید می‌کند.
اظهارات این مقام چینی یک روز پس از نشست مجازی سران چین و اتحادیه اروپا نشان می‌دهد که پکن به عنوان دومین اقتصاد جهان نیز با هوشیاری در پی به شکست کشاندن «جنگ تحریم‌ها» و از کار انداختن این ابزار غیر انسانی برای اعمال اراده سیاسی غرب بر کشورهای مستقل است.
تجربه آسیب‌پذیری شدید اقتصاد کشورهای غربی به‌ویژه اروپا از اعمال تحریم‌های اقتصادی علیه روسیه، ضمن آنکه بار دیگر ناکارآمدی این ابزار را در معرض نگاه جهانیان و از جمله شهروندان کشورهای غربی قرار داد، ارزش راهبردی سیاست ایرانیِ «مقاومت فعال» را که باطل‌السحر نظام ضد انسانی تحریم بود را بیش از پیش مشخص کرد.
نورنیوز