نورنیوز ـ گروه جامعه: الگوی مصرف برای مصرف و نمایش آن، نوعی از سبک زندگی است که نفس مصرف را ارزش تلقی می‌کند و از همین جهت شیوه آن را در معرض دید عموم قرار میدهد تا با نمایش اندازه و شکل مصرف، برای خود، اعتبار بخرد.
گرایش جامعه به سبک زندگی جدید و تمایل لجام‌گسیخته به نمایش دارایی‌ها نوعی از رفتار جدید در الگوی مصرف را پدید آورده است. الگویی که نه تنها آسایش را به همراه ندارد بلکه می‌تواند موجب سلب آرامش و رفاه نیز شود.
مصرف طبیعی و متناسب، رفتاری اجتناب‌ناپذیر و ضروری است. اما مصرف متناسب با اهداف آن می تواند با الگوهای متفاوتی بروز و ظهور داشته باشد. مصرف برای رفاه و مصرف برای مصرف، دو گونه متفاوت از الگوهایی هستند که می‌توانند مبنای تمایز میان سبک زندگی مبتنی بر آرامش و سبک زندگی مصرف گرا باشند.
وضعیت اقتصادی کشور ما به خصوص در ابعادی که به معیشت مردم ارتباط دارد در شرایط قابل قبولی نیست. دست کم در ده سال اخیر بدلایل مختلف سفره‌ی مردم هر سال کوچک‌تر شده است. این مقوله در کنار دیگر نارسایی‌های ساختار سیاسی و اقتصادی می‌تواند مهم‌ترین عامل برای ایجادنا رضایتی مردم از وضعیت موجود باشد. با این حال نمی‌توان از تاثیر مخرب الگوی مصرف برای مصرف در جامعه نیز چشم پوشید.
الگوی مصرف برای مصرف، نوعی سبک زندگی است که در آن نفس مصرف کردن هدف است. به عبارتی خریدن، داشتن و استفاده از یک کالا بر اساس کیفیت، بهره‌وری و امکانات آن اتفاق نمی‌افتد بلکه یک کالا به این دلیل تهیه می‌شود که نفس داشتن و نمایش آن شخص را واجد ارزش معرفی می‌کند. کالاهایی که به جای خوب و با کیفیت بودن امکان ایجاد تمایز میان اشخاص و طبقات را دارند، همان کالاهایی است که در ادبیات عامه به آن «لاکچری» می‌گویند.
البته باید بر این نکته تاکید کرد که خرید و مصرف کالای لوکس الزاما و همیشه منفی نیست، اساسا بخشی از کالاهای زینتی، صنایع دستی و آثار هنری که در خانه‌های ایرانی وجود دارد نیز کالای لوکس و غیر ضروری محسوب می‌شوند. وجود یک یا چند اثر هنری و تزیینی در سبد مخارج خانواده به خودی خود مسئله غیر قابل قبولی تلقی نمی‌شود بلکه مشکل زمانی آغاز می‌شود که همه شئون زندگی فرد از غذا خوردن و مهمانی رفتن گرفته تا تحصیل و تفریح همه و همه وجه نمایشی به خود می‌گیرد.
بسط الگوی مصرف برای مصرف در جامعه بیش از هر قشری بر گروه‌های میانی و پایینی جامعه اثر منفی خواهد گذاشت. نمایش دارایی‌ها در شبکه‌های اجتماعی به صورت افراط شده این تمایل را در فرد به وجود می‌آورد که آنچه تبلیغ می‌شود را داشته باشد و او هم به این نمایش بزرگ بپیوندد. مسئله زمانی بغرنج می‌شود که گروه‌های میانه و پایین‌تر اقتصادی در تقلید از قشر برخوردار، تلاش می‌کنند به تمام یا بخشی از این داشته‌ها دست یابند تا تصویری متمایز از خود ایجاد کنند.
این اتفاق گاها با صرف هزینه‌هایی همراه می‌شود که در حقیقت باید در مصارف دیگری خرج شود. اما ذهن فرد تحت تاثیر فضای تبلیغات، ایجاد چنین تصویری از خود را دارای اولویت می‌داند و ترجیح میدهد به جای صرف ثروت محدود خود در راستای ایجاد رفاه و آسایش، آن را در محلی خرج کند که موجب گرفتن تایید دیگران شود. در این شرایط است که ناگهان عناوینی مانند «زندگی اجاره‌ای سلبریتی‌ها» موجب تعجب همگان می‌گردد.
در حقیقت در این میان بخشی از درآمد خانواده که کم هم نیست به جای آن که در مسیر افزایش کیفیت زندگی و ایجاد آرامش واقعی و پایدار صرف شود برای تامین کالا یا خدمات لوکس با تعریفی که گفته شد مصرف می‌شود. در چنین حالتی فشارهای اقتصادی با فشارهای روانی همراه شده و آسیب ناشی از آن نیز دو چندان می‌شود.
زیرا در چرخه مصرف برای نمایش، اولین قربانی حس رضایت و آرامش است. برای بسیاری از بازیگران و قربانیان این سبک زندگی رسیدن به همه آنچه می بینند امکان ندارد و همین حس نرسیدن، باعث بروز سرخوردگی و افسردگی در کنار دیگر کمبودهای مادی و معنوی زندگی اقشار کم درآمد و مستضعف می‌شود.
بررسی های کارشناسی نشان میدهد بسیاری از عدم رضایت ها بویژه در زندگی طبقات میانی جامعه،نه بدلیل در دسترس نبودن ملزومات واقعی و ضروری زندگی بلکه بواسطه فقدان توان مالی لازم برای در اختیار گرفتن کالا و خدماتی است که نماد مصرف برای نمایش است.
در صورتی که این سبک زندگی تفوق عمومی در جامعه پیدا کند بدلیل آن که اصولا نمایش در مصرف فاقد سقف و حد توقف است،روز بروز بر شکاف میان نیاز و محدودیت افزوده شده و احساس آرامش و رضایت در جامعه کاهش می یابد.
الگوی مصرف برای مصرف و نمایش آن، نوعی از سبک زندگی است که نفس مصرف را ارزش تلقی می‌کند و از همین جهت شیوه مصرف خود را در معرض دید عموم قرار میدهد تا با نمایش اندازه و شکل مصرف خود، اعتبار بخرد.
نورنیوز