نورنیوز-گروه بینالملل: یانیس واروفاکیس، نظریهپرداز برجسته و وزیر پیشین اقتصاد یونان، در شهادتی تاریخی در برابر هیئت منصفه «دادگاه وجدان غزه» اعلام کرد که پویاییهای سرمایهداری معاصر در همدستی کامل با پروژههای پاکسازی قومی و نسلکشی مردم فلسطین قرار دارند. او تأکید کرد که نسلکشی در غزه، برخلاف تصور عمومی، نه صرفاً تصمیمی نظامی، بلکه پدیدهای عمیقاً سودآور برای شبکههای جهانی سرمایه است.
به گفته واروفاکیس، «نسلکشی سودمند است»؛ زیرا سرمایهداری از دل رنج، ویرانی و مرگ، سود استخراج میکند. او با اشاره به دادههای مالی توضیح داد که در حالی که شاخصهای تولید، مصرف و اعتماد عمومی در اسرائیل سقوط کردهاند، بازار بورس این کشور از آغاز عملیات غزه بیش از ۱۶۰ درصد رشد کرده است. این جهش، به گفته او، حاصل ورود سرمایههای خارجی و افزایش بیسابقه بودجه دفاعی اسرائیل است که ماشین جنگ را به موتور رشد اقتصادی بدل کرده است.
واروفاکیس افزود که هزاران شرکت اسرائیلی در شبکهای پیچیده با غولهای اقتصادی آمریکا، اروپا و شرق آسیا درهمتنیدهاند؛ از جمله شرکتهای مالی، نظامی و فناوری که پس از اکتبر ۲۰۲۳ نقش محوری در تأمین مالی و تجهیز ارتش اسرائیل ایفا کردند. او با استناد به گزارش فرانچسکا آلبانیز، گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد درباره سرزمینهای اشغالی، یادآور شد که «اقتصاد اشغال» امروز به «اقتصاد نسلکشی» بدل شده است.
به باور او، تاریخ استعمار همیشه با منافع اقتصادی پیوند خورده است. از کمپانیهای هند شرقی هلند و بریتانیا تا صنایع مدرن تسلیحاتی و فناورانه، شرکتها موتور اصلی استعمار و خشونت بودهاند. استعمار صهیونیستی نیز از همین منطق پیروی کرده است. فلسطین در نگاه واروفاکیس، تصویری زنده از سه مرحله تاریخی سلب مالکیت است: نخست، غارت زمین و تبدیل مردم بومی به نیروی کار ارزان؛ دوم، نئوامپریالیسمی که هدفش تأمین بازار برای کالاها و سلاحهای مازاد قدرتهای غربی بود؛ و سوم، دوران کنونی، یعنی مرحله تکنوفئودالیسم که در آن سرمایه ابری بر دادهها، الگوریتمها و نظارت دیجیتال سیطره یافته است.
در این مرحله جدید، به تعبیر واروفاکیس، «سرمایه ابری» نه در کارخانهها بلکه در سرورها، تلفنها و الگوریتمها انباشته میشود. او توضیح داد: «ما این سرمایه را تغذیه میکنیم تا ما را بشناسد، تا رفتار ما را پیشبینی و کنترل کند. صاحبان آن، از این طریق، قدرتی بیسابقه بر انسانها یافتهاند.»
واروفاکیس هشدار داد که اسرائیل به یکی از مهمترین مراکز آزمایش این نوع سرمایه بدل شده است. دسترسی بیسابقه شرکتهایی مانند IBM، آمازون، مایکروسافت، آلفابت و پالانتیر به دادههای بیومتریک مردم، الگوریتمهای تشخیص چهره و سیستمهای خودکار هدفگیری، باعث شده است که میدان غزه به بزرگترین آزمایشگاه عملی هوش مصنوعی نظامی در جهان تبدیل شود. این فناوریها، پس از کشتار مردم فلسطین، در قالب محصولات تجاری و مصرفی به بازارهای جهانی بازمیگردند و همان الگوریتمهایی که امروز اهداف نظامی را انتخاب میکنند، فردا الگوهای خرید، رفتار و گفتوگوی مردم در سراسر جهان را هدایت خواهند کرد.
او گفت: «جنگ همیشه سودآور بوده است. اما اکنون سرمایه ابری از هر جنگی، داده، الگوریتم و تجربه استخراج میکند. همان نرمافزارهایی که برای شناسایی اهداف در غزه استفاده میشوند، فردا تبلیغات دیجیتال را هدایت میکنند و رفتار مصرفکننده را دستکاری خواهند کرد.»
واروفاکیس استدلال کرد که از این منظر، مرز میان میدان نبرد و بازار مصرف از میان رفته است؛ زیرا هر دو در خدمت انباشت قدرت و سود شرکتهای بزرگاند. جنگ در غزه نه یک استثنا، بلکه نمونهای از سازوکار اقتصادی جدیدی است که در آن فناوری و سرمایه همزمان ابزار سرکوب و انباشتاند.
او هشدار داد که آزادی ملتها در سراسر جهان با سرنوشت مردم فلسطین در هم تنیده است: «اگر امروز سرمایه ابری از روی دادههای خونین مردم غزه رشد میکند، فردا همان فناوری برای کنترل اجتماعی در اروپا، آمریکا و آسیا به کار گرفته خواهد شد.»
واروفاکیس در پایان از هیئت منصفه خواست تا توجه کنند که سرمایهداری کنونی، با چرخش خود به سوی داده و نظارت، در حال بازتولید خشونت به عنوان سازوکار سود است. او افزود: «پاکسازی قومی در فلسطین، از منظر اقتصادی، یک پروژه جهانی است. از والاستریت تا تلآویو، از مراکز فناوری تا کارخانههای تسلیحاتی، سودهای کلان از رنج مردم حاصل میشود.
مسئولیتپذیری شرکتها، شفافسازی مالی و توقف سرمایهگذاریهای نظامی تنها راه مقابله با این منطق مرگبار است.»
به باور او، جنبشهای عدالتخواه در سراسر جهان باید برای افشای شبکههای سرمایه و فناوری که از نسلکشی سود میبرند، متحد شوند. واروفاکیس تأکید کرد که رهایی فلسطین نه فقط یک مطالبه سیاسی، بلکه ضرورتی اخلاقی و جهانی است؛ زیرا آزادی ملتها در سراسر جهان بدون پایان دادن به اقتصاد جنگ و سلب مالکیت ممکن نخواهد بود.