نورنیوز – گروه سیاسی: در شب عاشورای حسینی ۱۴۰۴ هجری شمسی، زمانی که آتش جنگ ۱۲ روزه فروکش کرده و ایران اسلامی از آزمونی خطیر و در نبردی ترکیبی با رژیم صهیونیستی و آمریکای جنایتکار سرافراز بیرون آمده است، مقام معظم رهبری با حضوری آرام، استوار و بیتکلف در مراسم عزاداری حسینی شرکت کرد؛ حضوری که بهظاهر ساده مینمود، اما در دل خود نشانههای چندلایه از هوشمندی، صلابت و پیام مقاومت داشت. آنچه بیش از همه توجه ناظران را جلب کرد، روحیه و آرامش نمایان رهبر انقلاب در لحظات حضور در مراسم بود. با اینهمه چیزی که این حضور را به رخدادی یگانه بدل کرد توصیهای بود که در اوج مراسم شب عاشورا به مداح مجلس داشتند: خواندن سرود «ای ایران، ایران».
این ترکیب، یعنی سرود حماسی و میهنی «ای ایران، ایران» که با مفاهیم آیینی ترکیب شده ، آن هم در شب عاشورا، واجد معنایی عمیقتر از یک انتخاب هنری یا عاطفی بود. این ترکیب، در بستر تاریخی، فرهنگی، و ژئوپلیتیکی کنونی، نهتنها حرکتی نمادین، که پیامی روشن به دوستان و دشمنان تلقی میشود: ایران در تقاطع ایمان و وطن ایستاده است؛ فریب قومگرایی بیریشه را نمیخورد و به دینورزی در مدار ملیت و سرزمین افتخار می کند.
عاشورا: سرمایه معنوی ایرانیان
برای فهم جایگاه این تصمیم باید از عاشورا بهمثابه ستون فقرات فرهنگ شیعه ایرانی آغاز کرد. عاشورا برای ایرانیان صرفاً یک سوگ مذهبی نیست؛ بلکه محل تلاقی اخلاق، مقاومت، شهادت، غیرت، عدالتخواهی و فداکاری در فرهنگ ملی ماست. این حادثه، طی قرون متمادی، از دل سنتهای تاریخی، حکمت عرفانی، و حماسهسرایی ملی عبور کرده و به یک سرمایه هویتی جامع بدل شده است. عزاداریهای عاشورا، هم عرصه تلطیف احساسات است، هم میدانی برای تجدید عهد با ارزشهای اصیل. در این میان، ایرانیان با خِرَد تاریخی خود، عاشورا را به بستری برای تعقل، حرکت، و حتی سیاستورزی مؤثر بدل کردهاند. چنین است که شب عاشورا، زمانی برای بازخوانی حقیقت و اراده ملی ایرانیان نیز هست.
در این بستر است که توصیه رهبری به بازخوانی جمعی سرود «ای ایران، ایران» اهمیت مییابد. این سرود که در دل خود بیانگر رنج، امید، عشق به وطن، و عزم برای پاسداری از خاک و فرهنگ ایران است از عاطفیترین نغمات ملی- میهنی است که با صدای لطیف زنده یاد محمد نوری خوانده شده است. واژگان این سرود، نه از جنس ناسیونالیسم افراطی یا شوونیسم کور، بلکه آمیخته با غرور فرهنگی، ایمان تاریخی و تعهد تمدنی است. گویی ملت در آن، در میان زخمها و بحرانها، برمیخیزد و به خود میگوید: *ای ایران، ایران ... تو بمان...
خواندن این سرود در شب عاشورا، همزمان با پایان جنگی نابرابر با رژیمی متخاصم وارباب او آمریکای مغرور و متجاوز، حامل پیامی چندبعدی است:
الف) پاسخ به جنگ روانی دشمن: آنگاه که رسانههای بیگانه میکوشند رهبر انقلاب را بیمار و غایب از انظار تصویر کنند، حضور شخصی ایشان با چهرهای آرام، بدون عصا و با اقتدار، نقشههای روانی دشمن را خنثی میکند. اما پیام بزرگتر، در نوع مواجهه با جنگ است: نمایش مقاومت وایستادگی در قالب عزتنفس فرهنگی.
ب) وحدت هویت مذهبی و ملی: در حالیکه برخی میکوشند دینداری را در تقابل با وطندوستی بنشانند و بالعکس، این تصمیم نشان داد که در فرهنگ ایرانی-اسلامی، دین و وطن دو وجه یک حقیقتاند. کربلا، مظهر ایثار است و ایران، میدان دفاع از آن ایثار. این پیوند، رمز تابآوری ملی ماست.
پ) بازتعریف عاشورا بهمثابه سرمایه راهبردی: عاشورا اگرچه رخدادی تاریخی است، اما در وجدان ایرانیان، پیوسته زنده و بهروز است. در این شب، خواندن «ای ایران»، یعنی یادآوری اینکه روحیه عاشورایی در میدان مقاومت، غایب نیست؛ بلکه پشتوانهاش ملتی است ریشهدار، با فرهنگ و هویتی که قرنها در آتش آزمونها شکل گرفته است.
قدرت نرم؛ حکمت در قالب نماد
این تصمیم، از منظر حکمرانی و سیاستورزی نیز قابل تحلیل است. در دورهای که قدرت نرم، نقش اساسی در بازدارندگی و مدیریت افکار عمومی دارد، چنین نمادهایی بسیار مؤثرتر از بیانیههای رسمی یا رزمایشهای نظامی هستند. سیاستورزی هوشمندانه یعنی تأثیرگذاری با بهره گیری از مجموعه ابزارهای قدرت آفرین. درست در لحظهای که غرب بهدنبال تشدید ایرانهراسی است، رهبری ایران با آرامش در شب عزاداری حاضر میشود، شعر وطن میشنود و لبخند میزند؛ این تصویر، معادلهای جدید در ذهن مخاطبان میسازد.
در ادبیات راهبردی، این را نوعی «جنگ معنایی» مینامند: تعریف میدان نبرد، با واژگان خود. ایران، در این تصویر، نه کشوری جنگ زده، بلکه ملتی عاشق، مقاوم، میهندوست و با فرهنگ است. این تصویر، بنیانهای مشروعیت درونزا را تقویت میکند و تهدیدات بیرونی را بیاثر میسازد.
بازخوانی سرود «ای ایران، ایران» در شب عاشورا،آنهم به توصیه و در حضور رهبر انقلاب، صدای همبستگی تاریخی یک ملت در پرتو باورهای دینی و ملی است؛ ملتی که هم حسینبنعلی را دارد هم فردوسی را؛ و در میان میدانهای نبرد امروز، همچنان بر عقلانیت، عزت و امید تکیه دارد. بدخواهان میکوشند این تاروپود را پاره کنند، اما آنکه با حکمت و زبان مشترک با ملت سخن میگوید، راهی برای بازسازی اعتماد، همبستگی و امید باز میگشاید.
در جهان پرهیاهوی امروز، ما نیازمند چنین زبانهایی هستیم: زبان شعر، زبان حماسه، زبان میهن، زبان حماسههای ایمانی و دینی. آنگاه که سیاست، رنگ خشونت میگیرد، و رسانه، بذر اضطراب میپراکند، این صداهای آرام و عمیق هستند که هویت را میسازند و ملت را نگاه میدارند. شب عاشورای امسال، شبی بود که ایران، نه فقط سوگواری کرد، بلکه با هوشمندی، پیام وحدت، همبستگی، ایستادگی و امید را به جهانیان رساند.