×
فرهنگی
شناسه خبر : 216264
تاریخ انتشار :

نورنیوز در ماه مبارک رمضان آموزه‌های قرآنی را تبیین می‌کند-۱۴

کم‌فروشى و تکذیب حضرت شعیب؛ بزرگترین انحراف اصحاب الاَیکه

«اَصحاب الاَیکه» تعبیری قرآنی، اشاره به ساکنان بیشه‌زارى است که بر اثر «کم‌فروشى» و در پى تکذیب پیامبرشان حضرت شعیب علیه‌السلام، با عذاب الهى نابود شدند. برخى از مفسران، معتقدند که «اصحاب ایکه» همان «اصحاب مدین‌» هستند؛ هرچند برخی دیگر، آنها را دو قوم دانسته‌اند.

نورنیوز-گروه فرهنگی: «اَصحاب الاَیکه» تعبیری قرآنی، اشاره به ساکنان بیشه‌زارى است که بر اثر «کم‌فروشى» و در پى تکذیب پیامبرشان حضرت شعیب علیه‌السلام، با عذاب الهى نابود شدند. برخى از مفسران، معتقدند که «اصحاب ایکه» همان «اصحاب مدین‌» هستند؛ هرچند برخی دیگر، آنها را دو قوم دانسته‌اند.

اصحاب ایکه در قرآن

عنوان «اصحاب الایکه» ۴ بار در قرآن کریم در آیات ۷۸ سوره حجر/۱۵؛ ۱۷۶، سوره شعراء/۲۶؛ ۱۳، سوره ص/ ۳۸ و ۱۴ سوره ق/ ۵۰ آمده است.

قرآن کریم اصحاب ایکه را امت حضرت شعیب معرفى ‌مى‌کند. (شعراء/ ۲۶، ۱۷۶‌ـ‌۱۷۷) نامیدن آنان به اصحاب ایکه یا از آن رو بوده است که در منطقه‌اى پر آب و درخت با میوه فراوان زندگى مى‌کردند یا از آن رو که ایکه (درختى) را مى‌پرستیدند.

اگر به روایت ترتیب نزولى که زرکشى در البرهان آورده است اعتماد کنیم، براى نخستین بار در سوره ق و در کنار قوم حضرت نوح، اصحاب رسّ، ثمود، عاد، فرعون، اخوان لوط و قوم تُبَّع، از اصحاب الایکه نیز یاد شده و بدون آن که هیچ معرفى از آنان ارائه شود، تنها بر این نکته تأکید شده که آنان پیامبر خود را تکذیب کردند و مستحق وعید الهى شدند: «کذَّبَتْ قَبْلَهُمْ قَوْمُ نُوحٍ وَأَصْحَابُ الرَّسِّ وَثَمُودُ * وَعَادٌ وَفِرْعَوْنُ وَإِخْوَانُ لُوطٍ * وَأَصْحَابُ الْأَیکةِ وَقَوْمُ تُبَّعٍ کلٌّ کذَّبَ الرُّسُلَ فَحَقَّ وَعِیدِ» (ق/۵۰، ۱۲‌ـ‌۱۴). سپس براى بار دوم در سوره ص ‌با همان تعریف مختصر و در کنار همان گروه‌هاى یاد شده از آنان نیز نام برده شده و افزون بر آن، در این ‌سوره مى‌گوید: آنان به تعجیل از خدا مى‌خواستند که پیش از رسیدن روز حساب عذابشان کند: «کذَّبَتْ قَبْلَهُمْ قَوْمُ نُوحٍ وَعَادٌ وَفِرْعَوْنُ ذُو الْأَوْتَادِ * وَثَمُودُ وَقَوْمُ لُوطٍ وَأَصْحَابُ الأَیکةِ أُوْلَئِک الْأَحْزَابُ * إِن کلٌّ إِلَّا کذَّبَ الرُّسُلَ فَحَقَّ عِقَابِ * وَمَا ینظُرُ هَؤُلَاء إِلَّا صَیحَةً وَاحِدَةً مَّا لَهَا مِن فَوَاقٍ * وَقَالُوا رَبَّنَا عَجِّل لَّنَا قِطَّنَا قَبْلَ یوْمِ الْحِسَابِ». (ص/۳۸، ۱۲‌ـ‌۱۶)

روشن‌ترین معرفى از اصحاب ایکه در سوره ‌شعراء آمده که به فاصله ۹ سوره پس از سوره ‌ص نازل شده است. در این سوره اصحاب ‌ایکه، قوم شعیب معرفى شده‌اند که پیش ‌از شعیب، دیگر فرستادگان الهى را تکذیب ‌کرده بودند: «کذَّبَ أَصْحَابُ الْأَیکةِ الْمُرْسَلِینَ» (سوره شعراء/ ۲۶، ۱۷۶) شعیب آنان را به ترس از خدا فرامى‌خواند: «إِذْ قَالَ لَهُمْ شُعَیبٌ أَلَا تَتَّقُونَ».(سوره شعراء/ ۲۶، ۱۷۷) و با معرفى خود به ‌عنوان پیامبر امین و درستکار براى آنان، از ایشان مى‌خواست تقواى الهى را رعایت کرده و از او اطاعت کنند: «إِنِّی لَکمْ رَسُولٌ أَمِینٌ * فَاتَّقُوا اللَّهَ وَأَطِیعُونِ».(شعراء/ ۲۶، ۱۷۸‌ـ‌۱۷۹) و اعلام ‌مى‌داشت که در برابر هدایتشان مزدش بر ‌عهده پروردگار جهانیان است و از آنان مزدى نمى‌خواهد: «وَمَا أَسْأَلُکمْ عَلَیهِ مِنْ أَجْرٍ إِنْ أَجْرِی إِلَّا عَلَى رَبِّ الْعَالَمِینَ». (شعراء/۲۶، ۱۸۰)

شاید بتوان از ظاهر آیات بعد استفاده کرد که بزرگترین انحراف اصحاب ایکه، کم‌فروشى بوده است، از این ‌رو شعیب (ع) ضمن دعوت آن‌ها به کامل دادن پیمانه، آنان را از کم‌فروشى نهى مى‌کرد: «أَوْفُوا الْکیلَ وَلَا تَکونُوا مِنَ الْمُخْسِرِینَ» (سوره شعراء/۲۶، ۱۸۱) و از آنان مى‌خواست که با ترازوى درست و کفه‌هاى برابر وزن کنند و از ارزش اموال مردم نکاهند که چنین کارى فساد است و آنان نباید با کم‌فروشى در زمین فساد‌ کنند: «وَزِنُوا بِالْقِسْطَاسِ الْمُسْتَقِیمِ * وَلَا تَبْخَسُوا النَّاسَ أَشْیاءهُمْ وَلَا تَعْثَوْا فِی الْأَرْضِ مُفْسِدِینَ». (شعراء/۲۶، ۱۸۲ـ۱۸۳) برخى از مفسران فساد مورد اشاره این آیه را به راهزنى، غارت اموال، نابود کردن زراعت و احیاناً قتل تفسیر کرده، این اعمال را نیز از جمله انحراف‌ها و کارهاى نارواى اصحاب ایکه برشمرده‌اند.

اصحاب ایکه در برابر دعوت شعیب ایستادگى و او را جادو شده معرفى کردند و با برابر دانستن شعیب با خودشان، او را در ادعاى رسالتش از جانب خدا دروغگو شمردند: «قَالُوا إِنَّمَا أَنتَ مِنَ الْمُسَحَّرِینَ * وَمَا أَنتَ إِلَّا بَشَرٌ مِّثْلُنَا وَإِن نَّظُنُّک لَمِنَ الْکاذِبِینَ» (شعراء/۲۶، ۱۸۵‌ـ‌۱۸۶) و ناباورانه و با استهزا به او پیشنهاد دادند که اگر در ادعایش راستگوست پاره آسمان بر سر آنان فرود‌آورد: «فَأَسْقِطْ عَلَینَا کسَفًا مِّنَ السَّمَاء إِن کنتَ مِنَ الصَّادِقِینَ»(سوره شعراء/۲۶، ۱۸۷) اما شعیب با واگذاردن امر آنان به خداوند و این که خداوند به فرجام آنان داناست، به آنان فرمود: خدا به آنچه مى‌کنید، داناتر است یعنى اختیار عذاب به دست من نیست: «قَالَ رَبِّی أَعْلَمُ بِمَا تَعْمَلُونَ».(سوره شعراء/۲۶، ۱۸۸)

عذاب اصحاب ایکه

اصحاب ایکه شعیب را تکذیب کردند و در پى تکذیب آنان، عذاب روزِ سایبان یا ابر، آنان را فرو گرفت: «فَکذَّبُوهُ فَأَخَذَهُمْ عَذَابُ یوْمِ الظُّلَّةِ». (شعراء/۲۶، ۱۸۹) روز نزول عذاب بر اصحاب ایکه به «روز بزرگ» وصف شده است: «إِنَّهُ کانَ عَذَابَ یوْمٍ عَظِیمٍ». (شعراء/۲۶،۱۸۹) درباره کیفیت عذاب اصحاب ایکه روایاتى نقل شده که یادآور شباهت عذاب این قوم با اصحاب مدین است.

گفته شده: پس از آن که حضرت شعیب را تکذیب کردند و ناباورانه از او خواستند تا پاره‌اى از آسمان یا ابر بر آنان بیفکند، خداوند ۷ شبانه‌روز گرماى شدیدى را بر آن‌ها مسلط کرد و باد را ساکن گرداند، به ‌گونه‌اى که نفس کشیدن بر آنان دشوار شد و آرامش را از آنان گرفت. پناه بردن به درون خانه‌ها و سرداب‌ها و استفاده از آب و سایه نیز براى خنک شدن بر آنان سودى نبخشید، آنگاه پس از ۷ روز خداوند ابرى (ظُلّه) به سوى آنان فرستاد. اصحاب ایکه به سوى سایه آن ابر رو آوردند. ناگهان از آن ابر آتش بارید (صاعقه آنان را فرا‌گرفت) و همه آنان را نابود کرد.

سرزمین اصحاب ایکه

آخرین آیاتى که درباره اصحاب ایکه نازل شده، آیات ۷۸‌ـ‌۷۹ سوره حجر/۱۵ است: «وَإِن کانَ أَصْحَابُ الأَیکةِ لَظَالِمِینَ * فَانتَقَمْنَا مِنْهُمْ وَإِنَّهُمَا لَبِإِمَامٍ مُّبِینٍ»؛ و راستى اصحاب ایکه ستمگر بودند پس از آنان انتقام گرفتیم و آن دو (سرزمین اصحاب ایکه و قوم لوط) بر سر راهى آشکار است.

از ذیل این دو آیه برمى‌آید که آثار سرزمین اصحاب ایکه تا زمان نزول قرآن باقى و در کنار بزرگراه عمومى در معرض دید کاروان‌هاى تجارتى مکیان بوده است. در میان مفسران اتفاق نظر است که سرزمین اصحاب ایکه میان مدینه و شام قرار داشته است. برخى آن را نزدیک مدین و برخى دیگر آن را مابین ساحل دریا(ى ‌سرخ) و مدین دانسته‌اند.


اخبار مرتبط
ادریس؛ پیامبری که لقب ابوالحکما گرفت
دوشنبه 1403/12/20 ساعت 08:30
نورنیوز در ماه مبارک رمضان آموزه‌های قرآنی را تبیین می‌کند-9
ادریس؛ پیامبری که لقب ابوالحکما گرفت
حضرت ادریس(ع) نخستین کسى بوده که با قلم نوشت و نیز خیاطی کرد و چون کتاب‌ها را بسیار درس می‌داد او را ادریس نامیدند. حضرت ادریس را ابوالحکما نامیده‌اند و مبادی و اصول اولیه بسیاری از علوم را به او نسبت می‌دهند.
داستان حضرت یونس(ع)؛ پیامبری که خدا او را ستایش کرده
یکشنبه 1403/12/19 ساعت 08:30
نورنیوز در ماه مبارک رمضان آموزه‌های قرآنی را تبیین می‌کند-8
داستان حضرت یونس(ع)؛ پیامبری که خدا او را ستایش کرده
نام یونس چهار مرتبه در قرآن کریم در آیات زیر آمده است: سوره نساء، آیه 163 • سوره انعام، آیه 86 • سوره یونس، آیه 98 • سوره صافات، آیه 139. آن حضرت یکبار در سوره انبیاء آیه 87 با وصف «ذوالنون» (صاحب ماهی یا همدم ماهی) آمده و یک بار هم به نام «صاحب الحوت»(صاحب ماهی) در سوره قلم آیه 48 نامبرده شده است.
حضرت شعیب و اصحاب مدین؛ قومی که گرفتار عذاب الهی شد
جمعه 1403/12/17 ساعت 08:00
نورنیوز در ماه مبارک رمضان آموزه‌های قرآنی را تبیین می‌کند-6
حضرت شعیب و اصحاب مدین؛ قومی که گرفتار عذاب الهی شد
«اصحاب مَدْیَن»، تعبیری قرآنی، ناظر به قوم حضرت شعیب (ع) است که در منطقه شام سکونت داشتند، و به سبب تکذیب پیامبرشان و سایر انحرافات اجتماعی مانند فساد و کم‌فروشى، گرفتار عذاب الهی شدند.
ماجرای اسرارآمیز حضرت موسی با خضر
پنج‌شنبه 1403/12/16 ساعت 08:00
نورنیوز در ماه مبارک رمضان آموزه‌های قرآنی را تبیین می‌کند-5
ماجرای اسرارآمیز حضرت موسی با خضر
نام حضرت خضر در قرآن کریم نیامده است و این نامی است که روایات به کار برده اند، برای بنده صالحی که در آیات 60 تا 82 سوره کهف ماجرایى اسرارآمیز درباره دیدار حضرت موسى (ع) با او حکایت شده است.
نظرات
آگهی تبلیغاتی

آخرین اخبار

رشد 42 هزار واحدی شاخص کل بورس
رایزنی اولیانوف با گروسی درباره برنامه هسته‌ای ایران
پزشکیان: مشکلات کشور با دستور و بگیر و ببند حل نخواهد شد
ایران از طریق مذاکره با اروپا زمان می‌خرد
سکه 80 میلیون تومانی شد
قتل عام خانوادگی در اربیل
ترامپ و نتانیاهو همچنان به دنبال کوچ اجباری مردم غزه/ 3 کشور آفریقایی در لیست
انیمیشن سینمایی «بچه زرنگ» به اکران آنلاین رسید
آغاز توزیع ایران چک های 200 هزار تومانی
هشدار به مسدودی حساب اخلال‌گران بازار ارز و طلا
رونمایی از کاشی‌نگاره پروین اعتصامی در خانه او
پروین اعتصامی؛ بانوی شعر و اخلاق
ترامپ برای دانشگاه‌های آمریکا خواب‌های بدی دیده است
ممنوع المعامله شدن خودروهای مشمول مالیات
تذکر 38 نماینده به پزشکیان و اتابک درباره واردات خودرو
دستور سران قوا برای تداوم قیمت‌گذاری کالاهای ضروری
هشدار دبیرکل سازمان ملل از افزایش اسلام‌هراسی در جهان
جلوگیری از زوال عقل با مصرف منظم چای سبز
اعلام نتایج قرعه کشی خودروهای وارداتی
نورنما | مکان های گردشگری شیراز
تظاهرات کردهای سوریه به اعلامیه قانون اساسی جدید/توافق محرمانه آلمان با الجولانی
اخراج دومین دانشجوی حامی فلسطین از آمریکا
تمرکز پول در بودجه 1404 در کدام بخش‌ها است؟
روایت وزارت خارجه چین از دیدار وانگ‌یی با معاونان وزیران خارجه ایران و روسیه
متن کامل پیشنهاد آتش‌بس در غزه و پاسخ حماس به آن فاش شد
اینتر به دنبال سود هنگفت از فروش طارمی
گندوز دروازه‌بان پرسپولیس به تیم ملی الجزایر دعوت شد
انتقال 6 زندانی ایرانی از قزاقستان به کشور
نامه ترامپ: راه سلامت از تهران می‌گذرد
جزئیات دریافت اصل سود سهام عدالت متوفیان/واریز وجوه حاصل از رسوب سود
مطبوعات چی | مروری بر مطبوعات کشور شنبه 25 اسفند
انفجار نارنجک دستی در اراک
پزشکیان:ما بد آموزش می دهیم/ بیشترین فرصت‌ها در تهران نهفته است
مدیرعامل زغال‌سنگ کرمان: اغلب افراد بازداشت شده ، پیمانکار بودند
رابطه بدخوابی و افزایش فشار خون در نوجوانان
آغاز حراج سکه 1403
پشت پرده میزبانی چین در نشست سه جانبه تهران، مسکو و پکن
کنسرت کینگ‌پین‌های ترامپ جواب نمی‌دهد!
روایت قرقاش از دیدار با عراقچی در تهران
ممنوعیت ورود شهروندان 11کشور به آمریکا/ ایران هم هست
همکاری وزارت ارشاد و قوه قضاییه برای رفع توقیف سریال تاسیان
آغاز پرداخت حقوق بازنشستگان تأمین اجتماعی از امروز
هوای آرام و پایدار کشور/ تهران آلوده است
با 5 میلیون تومان خلافی توقیف می‌‌ شوید/ افزایش 30 درصدی نرخ جرایم از امروز
کم‌فروشى و تکذیب حضرت شعیب؛ بزرگترین انحراف اصحاب الاَیکه
چرا پتروشیمی ایران با وجود رشد تولید، ثروتمندتر نمی‌شود؟
بازی بزرگ در پکن؛پاسخ چین، ایران و روسیه به آمریکا
قهرمانی ایران در تور جهانی والیبال برفی
افزایش کف مزد کارگران در سال 1404 حداقل 50 درصد ضروری است
دعوت 21 بازیکن به اردوی تیم ملی فوتبال