×
فرهنگی
شناسه خبر : 216264
تاریخ انتشار :

نورنیوز در ماه مبارک رمضان آموزه‌های قرآنی را تبیین می‌کند-۱۴

کم‌فروشى و تکذیب حضرت شعیب؛ بزرگترین انحراف اصحاب الاَیکه

«اَصحاب الاَیکه» تعبیری قرآنی، اشاره به ساکنان بیشه‌زارى است که بر اثر «کم‌فروشى» و در پى تکذیب پیامبرشان حضرت شعیب علیه‌السلام، با عذاب الهى نابود شدند. برخى از مفسران، معتقدند که «اصحاب ایکه» همان «اصحاب مدین‌» هستند؛ هرچند برخی دیگر، آنها را دو قوم دانسته‌اند.

نورنیوز-گروه فرهنگی: «اَصحاب الاَیکه» تعبیری قرآنی، اشاره به ساکنان بیشه‌زارى است که بر اثر «کم‌فروشى» و در پى تکذیب پیامبرشان حضرت شعیب علیه‌السلام، با عذاب الهى نابود شدند. برخى از مفسران، معتقدند که «اصحاب ایکه» همان «اصحاب مدین‌» هستند؛ هرچند برخی دیگر، آنها را دو قوم دانسته‌اند.

اصحاب ایکه در قرآن

عنوان «اصحاب الایکه» ۴ بار در قرآن کریم در آیات ۷۸ سوره حجر/۱۵؛ ۱۷۶، سوره شعراء/۲۶؛ ۱۳، سوره ص/ ۳۸ و ۱۴ سوره ق/ ۵۰ آمده است.

قرآن کریم اصحاب ایکه را امت حضرت شعیب معرفى ‌مى‌کند. (شعراء/ ۲۶، ۱۷۶‌ـ‌۱۷۷) نامیدن آنان به اصحاب ایکه یا از آن رو بوده است که در منطقه‌اى پر آب و درخت با میوه فراوان زندگى مى‌کردند یا از آن رو که ایکه (درختى) را مى‌پرستیدند.

اگر به روایت ترتیب نزولى که زرکشى در البرهان آورده است اعتماد کنیم، براى نخستین بار در سوره ق و در کنار قوم حضرت نوح، اصحاب رسّ، ثمود، عاد، فرعون، اخوان لوط و قوم تُبَّع، از اصحاب الایکه نیز یاد شده و بدون آن که هیچ معرفى از آنان ارائه شود، تنها بر این نکته تأکید شده که آنان پیامبر خود را تکذیب کردند و مستحق وعید الهى شدند: «کذَّبَتْ قَبْلَهُمْ قَوْمُ نُوحٍ وَأَصْحَابُ الرَّسِّ وَثَمُودُ * وَعَادٌ وَفِرْعَوْنُ وَإِخْوَانُ لُوطٍ * وَأَصْحَابُ الْأَیکةِ وَقَوْمُ تُبَّعٍ کلٌّ کذَّبَ الرُّسُلَ فَحَقَّ وَعِیدِ» (ق/۵۰، ۱۲‌ـ‌۱۴). سپس براى بار دوم در سوره ص ‌با همان تعریف مختصر و در کنار همان گروه‌هاى یاد شده از آنان نیز نام برده شده و افزون بر آن، در این ‌سوره مى‌گوید: آنان به تعجیل از خدا مى‌خواستند که پیش از رسیدن روز حساب عذابشان کند: «کذَّبَتْ قَبْلَهُمْ قَوْمُ نُوحٍ وَعَادٌ وَفِرْعَوْنُ ذُو الْأَوْتَادِ * وَثَمُودُ وَقَوْمُ لُوطٍ وَأَصْحَابُ الأَیکةِ أُوْلَئِک الْأَحْزَابُ * إِن کلٌّ إِلَّا کذَّبَ الرُّسُلَ فَحَقَّ عِقَابِ * وَمَا ینظُرُ هَؤُلَاء إِلَّا صَیحَةً وَاحِدَةً مَّا لَهَا مِن فَوَاقٍ * وَقَالُوا رَبَّنَا عَجِّل لَّنَا قِطَّنَا قَبْلَ یوْمِ الْحِسَابِ». (ص/۳۸، ۱۲‌ـ‌۱۶)

روشن‌ترین معرفى از اصحاب ایکه در سوره ‌شعراء آمده که به فاصله ۹ سوره پس از سوره ‌ص نازل شده است. در این سوره اصحاب ‌ایکه، قوم شعیب معرفى شده‌اند که پیش ‌از شعیب، دیگر فرستادگان الهى را تکذیب ‌کرده بودند: «کذَّبَ أَصْحَابُ الْأَیکةِ الْمُرْسَلِینَ» (سوره شعراء/ ۲۶، ۱۷۶) شعیب آنان را به ترس از خدا فرامى‌خواند: «إِذْ قَالَ لَهُمْ شُعَیبٌ أَلَا تَتَّقُونَ».(سوره شعراء/ ۲۶، ۱۷۷) و با معرفى خود به ‌عنوان پیامبر امین و درستکار براى آنان، از ایشان مى‌خواست تقواى الهى را رعایت کرده و از او اطاعت کنند: «إِنِّی لَکمْ رَسُولٌ أَمِینٌ * فَاتَّقُوا اللَّهَ وَأَطِیعُونِ».(شعراء/ ۲۶، ۱۷۸‌ـ‌۱۷۹) و اعلام ‌مى‌داشت که در برابر هدایتشان مزدش بر ‌عهده پروردگار جهانیان است و از آنان مزدى نمى‌خواهد: «وَمَا أَسْأَلُکمْ عَلَیهِ مِنْ أَجْرٍ إِنْ أَجْرِی إِلَّا عَلَى رَبِّ الْعَالَمِینَ». (شعراء/۲۶، ۱۸۰)

شاید بتوان از ظاهر آیات بعد استفاده کرد که بزرگترین انحراف اصحاب ایکه، کم‌فروشى بوده است، از این ‌رو شعیب (ع) ضمن دعوت آن‌ها به کامل دادن پیمانه، آنان را از کم‌فروشى نهى مى‌کرد: «أَوْفُوا الْکیلَ وَلَا تَکونُوا مِنَ الْمُخْسِرِینَ» (سوره شعراء/۲۶، ۱۸۱) و از آنان مى‌خواست که با ترازوى درست و کفه‌هاى برابر وزن کنند و از ارزش اموال مردم نکاهند که چنین کارى فساد است و آنان نباید با کم‌فروشى در زمین فساد‌ کنند: «وَزِنُوا بِالْقِسْطَاسِ الْمُسْتَقِیمِ * وَلَا تَبْخَسُوا النَّاسَ أَشْیاءهُمْ وَلَا تَعْثَوْا فِی الْأَرْضِ مُفْسِدِینَ». (شعراء/۲۶، ۱۸۲ـ۱۸۳) برخى از مفسران فساد مورد اشاره این آیه را به راهزنى، غارت اموال، نابود کردن زراعت و احیاناً قتل تفسیر کرده، این اعمال را نیز از جمله انحراف‌ها و کارهاى نارواى اصحاب ایکه برشمرده‌اند.

اصحاب ایکه در برابر دعوت شعیب ایستادگى و او را جادو شده معرفى کردند و با برابر دانستن شعیب با خودشان، او را در ادعاى رسالتش از جانب خدا دروغگو شمردند: «قَالُوا إِنَّمَا أَنتَ مِنَ الْمُسَحَّرِینَ * وَمَا أَنتَ إِلَّا بَشَرٌ مِّثْلُنَا وَإِن نَّظُنُّک لَمِنَ الْکاذِبِینَ» (شعراء/۲۶، ۱۸۵‌ـ‌۱۸۶) و ناباورانه و با استهزا به او پیشنهاد دادند که اگر در ادعایش راستگوست پاره آسمان بر سر آنان فرود‌آورد: «فَأَسْقِطْ عَلَینَا کسَفًا مِّنَ السَّمَاء إِن کنتَ مِنَ الصَّادِقِینَ»(سوره شعراء/۲۶، ۱۸۷) اما شعیب با واگذاردن امر آنان به خداوند و این که خداوند به فرجام آنان داناست، به آنان فرمود: خدا به آنچه مى‌کنید، داناتر است یعنى اختیار عذاب به دست من نیست: «قَالَ رَبِّی أَعْلَمُ بِمَا تَعْمَلُونَ».(سوره شعراء/۲۶، ۱۸۸)

عذاب اصحاب ایکه

اصحاب ایکه شعیب را تکذیب کردند و در پى تکذیب آنان، عذاب روزِ سایبان یا ابر، آنان را فرو گرفت: «فَکذَّبُوهُ فَأَخَذَهُمْ عَذَابُ یوْمِ الظُّلَّةِ». (شعراء/۲۶، ۱۸۹) روز نزول عذاب بر اصحاب ایکه به «روز بزرگ» وصف شده است: «إِنَّهُ کانَ عَذَابَ یوْمٍ عَظِیمٍ». (شعراء/۲۶،۱۸۹) درباره کیفیت عذاب اصحاب ایکه روایاتى نقل شده که یادآور شباهت عذاب این قوم با اصحاب مدین است.

گفته شده: پس از آن که حضرت شعیب را تکذیب کردند و ناباورانه از او خواستند تا پاره‌اى از آسمان یا ابر بر آنان بیفکند، خداوند ۷ شبانه‌روز گرماى شدیدى را بر آن‌ها مسلط کرد و باد را ساکن گرداند، به ‌گونه‌اى که نفس کشیدن بر آنان دشوار شد و آرامش را از آنان گرفت. پناه بردن به درون خانه‌ها و سرداب‌ها و استفاده از آب و سایه نیز براى خنک شدن بر آنان سودى نبخشید، آنگاه پس از ۷ روز خداوند ابرى (ظُلّه) به سوى آنان فرستاد. اصحاب ایکه به سوى سایه آن ابر رو آوردند. ناگهان از آن ابر آتش بارید (صاعقه آنان را فرا‌گرفت) و همه آنان را نابود کرد.

سرزمین اصحاب ایکه

آخرین آیاتى که درباره اصحاب ایکه نازل شده، آیات ۷۸‌ـ‌۷۹ سوره حجر/۱۵ است: «وَإِن کانَ أَصْحَابُ الأَیکةِ لَظَالِمِینَ * فَانتَقَمْنَا مِنْهُمْ وَإِنَّهُمَا لَبِإِمَامٍ مُّبِینٍ»؛ و راستى اصحاب ایکه ستمگر بودند پس از آنان انتقام گرفتیم و آن دو (سرزمین اصحاب ایکه و قوم لوط) بر سر راهى آشکار است.

از ذیل این دو آیه برمى‌آید که آثار سرزمین اصحاب ایکه تا زمان نزول قرآن باقى و در کنار بزرگراه عمومى در معرض دید کاروان‌هاى تجارتى مکیان بوده است. در میان مفسران اتفاق نظر است که سرزمین اصحاب ایکه میان مدینه و شام قرار داشته است. برخى آن را نزدیک مدین و برخى دیگر آن را مابین ساحل دریا(ى ‌سرخ) و مدین دانسته‌اند.


اخبار مرتبط
ادریس؛ پیامبری که لقب ابوالحکما گرفت
دوشنبه 1403/12/20 ساعت 08:30
نورنیوز در ماه مبارک رمضان آموزه‌های قرآنی را تبیین می‌کند-9
ادریس؛ پیامبری که لقب ابوالحکما گرفت
حضرت ادریس(ع) نخستین کسى بوده که با قلم نوشت و نیز خیاطی کرد و چون کتاب‌ها را بسیار درس می‌داد او را ادریس نامیدند. حضرت ادریس را ابوالحکما نامیده‌اند و مبادی و اصول اولیه بسیاری از علوم را به او نسبت می‌دهند.
داستان حضرت یونس(ع)؛ پیامبری که خدا او را ستایش کرده
یکشنبه 1403/12/19 ساعت 08:30
نورنیوز در ماه مبارک رمضان آموزه‌های قرآنی را تبیین می‌کند-8
داستان حضرت یونس(ع)؛ پیامبری که خدا او را ستایش کرده
نام یونس چهار مرتبه در قرآن کریم در آیات زیر آمده است: سوره نساء، آیه 163 • سوره انعام، آیه 86 • سوره یونس، آیه 98 • سوره صافات، آیه 139. آن حضرت یکبار در سوره انبیاء آیه 87 با وصف «ذوالنون» (صاحب ماهی یا همدم ماهی) آمده و یک بار هم به نام «صاحب الحوت»(صاحب ماهی) در سوره قلم آیه 48 نامبرده شده است.
حضرت شعیب و اصحاب مدین؛ قومی که گرفتار عذاب الهی شد
جمعه 1403/12/17 ساعت 08:00
نورنیوز در ماه مبارک رمضان آموزه‌های قرآنی را تبیین می‌کند-6
حضرت شعیب و اصحاب مدین؛ قومی که گرفتار عذاب الهی شد
«اصحاب مَدْیَن»، تعبیری قرآنی، ناظر به قوم حضرت شعیب (ع) است که در منطقه شام سکونت داشتند، و به سبب تکذیب پیامبرشان و سایر انحرافات اجتماعی مانند فساد و کم‌فروشى، گرفتار عذاب الهی شدند.
ماجرای اسرارآمیز حضرت موسی با خضر
پنج‌شنبه 1403/12/16 ساعت 08:00
نورنیوز در ماه مبارک رمضان آموزه‌های قرآنی را تبیین می‌کند-5
ماجرای اسرارآمیز حضرت موسی با خضر
نام حضرت خضر در قرآن کریم نیامده است و این نامی است که روایات به کار برده اند، برای بنده صالحی که در آیات 60 تا 82 سوره کهف ماجرایى اسرارآمیز درباره دیدار حضرت موسى (ع) با او حکایت شده است.
نظرات
آگهی تبلیغاتی

آخرین اخبار

آتش به جان زریبار افتاد
آتش‌سوزی هورالعظیم ، مدارس و ادارات خوزستان را تعطیل کرد
رهبر انصارالله یمن: هدف آمریکا از حملات به یمن حمایت از دشمن صهیونیستی است+ فیلم
پزشکیان: آموزه‌های قرآن را در جامعه ترویج دهیم
تراکتور صدر را از پرسپولیس پس‌گرفت!جدول رده بندی
ایران حمله به اتوبوس حامل نظامیان در بلوچستان پاکستان را محکوم کرد
دعوت 7 بازیکن جدید به تیم ملی فوتبال
نورنما | نوستالوزی خفن ترین موبایل های قرن
واکنش قالیباف به افزایش 45درصدی حقوق کارگران
روایت عراقچی از سفر چند ساعته خود به عمان
سفر هیات مذاکره کننده رژیم صهیونیستی به قاهره
کامران کاتوزیان درگذشت/تسلیت وزیر ارشاد
بررسی تقویم سال 1404: تعطیلات سال آینده چند روز است؟
تراکتور با غلبه بر گل گهر به صدر جدول رسید+ جدول رده بندی
ثبت یک فوتی و 41 مصدوم در حوادث چهارشنبه‌سوری تهران
پیام ترامپ از حمله به یمن!
حمله انصارالله به ناو هواپیمابر آمریکایی
عکس های منتخب ایران،26 اسفند1403
پوتین و ترامپ گفت‌وگو می‌کنند
آمریکا پیشنهاد حماس را رد کرد/قابل قبول نبود
پادکست | حضرت یحیی:پیامبر پاکی و معجزه
افزایش 200 درصدی قیمت مواد غذایی در غزه/ هیچ غذایی از دوم مارس وارد نشده
توضیح قائم‌پناه درباره آمار محبوبیت رئیس جمهور
ذوب‌آهن 1 - استقلال 1
سود بازرگانی واردات خودروی کارکرده معادل خودروی نو شد
تأکید پزشکیان بر ضرورت اطلاع‌رسانی از اقدامات درباره مبارزه با قاچاق کالا و سوخت
جزییات محدودیت‌های ترافیکی نوروزی اعلام شد
آمریکا مجددا ایران را تهدید کرد
اعلام جزئیات تعطیلی سینماها در شب‌های قدر
خانواده‌ای نه چندان «معمولی»!
دو هفته مرخصی پدران شاغل پس از تولد فرزند به قوت خود باقی است
نخستین پرواز هواپیمای فلای دبی در فرودگاه قشم بر زمین نشست
واریز مرحله نخست سود سهام عدالت آغاز شد
1403، ایران و مقاومت در موقعیتی برتر
سال سرنوشت /وضعیت کنونی ایران و ضرورت تغییر راهبردها
انتصاب علی منتظری به عنوان سرپرست جهاد دانشگاهی
معمای نامه ترامپ
واکنش پزشکیان به طرح احیای وزارت بازرگانی
پسکوف: پره‌های سیاست خارجی اروپا با باد آمریکا تغییر جهت می‌دهد
مازوت سوزی در اصفهان متوقف شد
جزئیات ممنوع‌المعامله شدن صاحبان خودروهای لوکس
بازار سرمایه با 16 هزار واحد مثبت شد
واریز 7000 میلیارد تومان سود سهام عدالت
واریز مابه‌التفاوت پاداش پارالمپیکی‌ها از فردا
پایان دوبله سنتی با هوش مصنوعی
بررسی ابعاد تجاوز آمریکا و انگلیس به یمن؛ باتلاقی در انتظار ترامپ
رونمایی از لوگوی جدید «ایران‌خودرو»
کشف غاری تاریخی در حیاط خانه‌‎ای در کاشان!
نورنما | جزیره هرمز،جواهر سرخ خلیج فارس در جنوب ایران
کشف 11 تن گوشت اسب در سنندج