نورنیوز-گروه اقتصادی: به دنبال اعلام توقف صادرات گاز روسیه از مسیر اوکران به اروپا قیمت گاز در اروپا صعود کرد و به ۵۳۶ دلار برای هر یکهزار متر مکعب رسید.
بر مبنای اعلام شرکت گاز پروم روسیه انتقال گاز روسیه به اروپا همزمان با اولین روز ژانویه به پایان خواهد رسید. این خبر شوک گازی بسیار بدی در زمستان 2024 برای اروپا خواهد بود.
هر چند مسئولان اروپایی اعلام کردند که آماده انتقال گاز از مسیر دیگر هستند اما همین خبر کوتاه نگرانی‌هایی را برای کشورهای اروپایی ایجاد و قیمت گاز را گران کرد به طوری که هزینه معاملات آتی گاز برای ماه فوریه در بورس «تی تی اف» هلند به بیش از ۵۳۶ دلار در هر یکهزار متر مکعب یا ۵۰ یورو در هر مگاوات ساعت افزایش یافت.
در کنار کشورهای اروپایی هم البته مسکو از خسارت توقف صادرات گاز به اروپا بی نصیب نخواهد ماند و بخش عمده ای از مقصد صادراتی گاز خود به خصوص در زمان کنونی و جنگ را از دست خواهد داد.
***زمان توقف انتقال گاز
شرکت گازپروم اعلام کرد که انتقال گاز روسیه به اروپا از طریق اوکراین از ساعت 8 صبح به وقت مسکو در اول ژانویه، با پایان یافتن قرارداد بین دو طرف، متوقف می‌شود. دولت اوکراین قبلا هم اعلام کرده بود که حاضر به تمدید قرارداد پنج ساله برای انتقال گاز روسیه به اروپا نیست.
این توقف، بازار اروپا را از حدود 15 میلیارد متر مکعب گاز در سال محروم خواهد کرد. با توقف صادرات گازپروم به اروپا، خط لوله «جریان بالکان» تنها مسیر انتقال گاز روسیه به اروپا خواهد بود. (مسیر این خط لوله از طریق ترکیه و دریای سیاه به بلغارستان و سپس به مجارستان و از آنجا به صربستان و بوسنی و هرزه گوین می رسد).
***خسارت مسکو از توقف صادرات گاز این کشور به اروپا
در همین زمینه روزنامه الشرق‌الاوسط نوشت که قرار است صادرات گاز روسیه به اروپا در اول ژانویه 2025، پس از پایان یافتن قرارداد پنج ساله ترانزیت گاز بین مسکو و کی‌یف، متوقف شود « این امر، ضربه تقریباً محکمی به مسکو وارد می‌کند که زمانی بر بازار گاز اروپا تسلط داشت».در این مدت، کشورهای اروپایی ساختار بخش انرژی خود را بازسازی کرده و گاز روسیه را با گاز آمریکا و قطر جایگزین کرده‌اند.
***واکنش اتحادیه اروپا به توقف انتقال گاز
کمیسیون اروپا سه‌شنبه در پاسخ به انتقادات مداوم «روبرت فیکو» نخست‌وزیر اسلواکی، تأکید کرد که اتحادیه اروپا برای پایان یافتن عبور گاز روسیه از اوکراین آماده است.
سخنگوی کمیسیون گفت که زیرساخت‌های گاز اروپا به اندازه‌ای انعطاف‌پذیر هستند که بتوانند با استفاده از مسیرهای جایگزین، گاز مورد نیاز اروپای مرکزی و شرقی را از منابع غیرروسی تأمین کنند.
وی مدعی شد: «تأثیر توقف عبور گاز از اوکراین بر امنیت تأمین گاز در اتحادیه اروپا محدود است.»
اوکراین که حدود سه سال است درگیر جنگ با روسیه است، از ابتدای سال جدید میلادی، عبور گاز روسیه از خاک خود را متوقف خواهد کرد. کی‌یف مدت‌هاست اعلام کرده است که این قرارداد را تمدید نخواهد کرد. توقف عبور گاز، مشکل ویژه‌ای برای اسلواکی ایجاد می‌کند.
حدود نیمی از گاز روسیه از طریق مسیر اوکراینی به اروپا می‌رود و بقیه از طریق خط لوله ترک‌استریم که از کف دریای سیاه عبور می‌کند، تأمین می‌شود.
به نوشته الشرق‌الاوسط، صادرات گاز طبیعی مایع (LNG) فوق سرد روسیه که از طریق دریا حمل می‌شود، در حال افزایش است و اروپا حدود نیمی از این صادرات را به خود اختصاص می‌دهد.
طبق این گزارش، اتحادیه اروپا برنامه‌ای فوری برای توقف خرید گاز طبیعی مایع از روسیه ندارد، اما این اتحادیه اعلام کرده است که با توجه به افزایش صادرات از نروژ، ایالات متحده و قطر، تلاش خواهد کرد تا سال 2027 وابستگی خود به گاز روسیه را به طور کامل از بین ببرد.
*** واکنش معاون نخست‌وزیر روسیه به توقف صادرات گاز این کشور
در همین زمینه معاون نخست‌وزیر روسیه گفته بود: در ۱۱ ماه نخست سال ۲۰۲۴ میلادی، کل عرضه خط لوله و گاز مایع از روسیه به اروپا با وجود همه تحریم ها به طور متوسط بین ۱۸ تا ۲۰ درصد افزایش یافته بود.
شرکت روسی گازپروم سال ۲۰۲۳ میلادی حدود ۱۵ میلیارد متر مکعب گاز از این مسیر که ۴.۵ درصد از کل مصرف اتحادیه اروپا را تشکیل می‌دهد، تأمین کرد.
معاون نخست‌وزیر روسیه در آستانه پایان قرارداد ترانزیت گاز صادراتی این کشور از مسیر اوکراین به دنبال عدم توافق کی‌یف با تمدید این قرارداد به شبکه تلویزیونی روسیه ۲۴ گفته: آماده ادامه صادرات گاز به اروپا از طریق مسیرهای مختلف دیگر هستیم.
وی ادامه داد: روسیه آماده است تا از طریق چند مسیر و نه تنها از راه ترانزیت از طریق اوکراین به ارسال گاز به اروپا ادامه دهد؛ البته امروز این موضوع محقق نشده است، اگر چه اروپایی‌ها به این موضوع علاقه‌مند هستند.
نواک گفته بود: وضعیت ذخایر گاز در اروپا در حال حاضر نامناسب است و این وضعیت پس از توقف عرضه گاز روسیه، بدتر نیز خواهد شد. به گفته وی، ذخایر گاز در تاسیسات ذخیره سازی اروپا در حال حاضر سه تا پنج درصد کمتر از میانگین پنج سال گذشته است.
*** افزایش 4 برابری تعرفه انتقال گاز در اوکراین
همچنین اوکراین برای جبران درآمد از دست رفته پس از پایان توافق ترانزیت گاز با روسیه، از اول ژانویه، تعرفه انتقال گاز برای مصرف کنندگان را چهار برابر می‌کند.
رگولاتور اوکراین، تصمیم برای افزایش تعرفه انتقال گاز داخلی از معادل ۲.۹۵ دلار، به ۱۱.۹۵ دلار را تصویب کرد. دیمیتری لیپا، مدیرکل اپراتور حمل گاز اوکراین اعلام کرد ۸۵ درصد از درآمد ما در سال ۲۰۲۴، از انتقال گاز فدراسیون روسیه حاصل شد. این به معنای آن است که فقط ۱۵ درصد از درآمد ما، از مصرف کنندگان داخلی بود. اوکراین، سالانه، یک میلیارد دلار از تعرفه ترانزیت گاز روسیه درآمد داشت.
گفتنی است، قرارداد ترانزیت گاز روسیه به اروپا از طریق خاک اوکراین که در سال ۲۰۱۹ منعقد شد در ۳۱ دسامبر ۲۰۲۴ برابر با ۱۱ دی ۱۴۰۳ به پایان رسید.
نورنیوز