نورنیوز-گروه بین‌الملل: تنش اخیر میان روسیه و آذربایجان به دنبال حادثه آسیب دیدن هواپیمای مسافربری آذربایجانی در حریم هوایی روسیه و سقوط در شهر اکتائو در قزاقستان، وارد مرحله حساسی شده است.
هواپیمای «امبرائر ۱۹۰» متعلق به هواپیمایی آذربایجان که روز چهارشنبه ۵ دی ماه در مسیر باکو به گروزنی در روسیه در حال پرواز بود در آسمان روسیه مورد اصابت پرتابه هایی که گفته می شود ترکشهای موشک پدافند هوایی بوده قرار گرفت و پس از وارد شدن به کشور قزاقستان در شهر اکتائو سقوط کرد. در این حادثه از ۶۲ نفر مسافر و خدمه پرواز ۳۳ نفر جان باختند و ۲۹ نفر زنده ماندند
این حادثه و واکنش‌های متقابل، از جمله عذرخواهی ضمنی ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه و موضع‌گیری تند الهام علی‌اف، رئیس‌جمهور آذربایجان، نشان‌دهنده شکاف‌های تازه‌ای در روابط این دو کشور است که می‌تواند معادلات منطقه‌ای را پیچیده‌تر کند.
مواضع تند علی‌اف و درخواست‌های جدید
با وجود دو تماس تلفنی میان علی‌اف و پوتین و عذرخواهی ضمنی رئیس‌جمهور روسیه، لحن علی‌اف در برابر مسکو تندتر شده است. او در حالیکه پیشتر از اعلام هدف قرار گرفتن هواپیمای آذری در آسمان روسیه اجتناب می کرد اکنون صراحتاً به این موضوع اشاره کرده و خواستار عذرخواهی رسمی، پیگرد قانونی عاملان این حادثه، پرداخت غرامت و شفافیت بیشتر از سوی مسکو شده است. این درخواست‌ها، که با انتقاد از تلاش روسیه برای سرپوش گذاشتن بر حقیقت همراه است، نشان‌دهنده افزایش اعتمادبه‌نفس آذربایجان در مواجهه با روسیه است.
حمایت احتمالی غرب از آذربایجان
در بحبوحه جنگ اوکراین و تنش‌های گسترده میان روسیه و غرب، آمریکا وکشورهای اروپایی احتمالاً از فرصت استفاده کرده و از آذربایجان حمایت خواهند کرد. این حمایت می‌تواند شامل فشار دیپلماتیک بر روسیه، پشتیبانی سیاسی، حقوقی و رسانه ای از آذربایجان و جذب بیشتر باکو باشد. هدف اصلی غرب، تضعیف نفوذ روسیه، امتیاز گیری از مسکو و تحت فشار قرار دادن این کشور در حوزه های مختلف سیاسی و امنیتی است.
احتمال واکنش روسیه
روسیه به عنوان یک قدرت منطقه‌ای، تمایلی به پذیرش فشارهای خارجی بر سیاست‌های خود ندارد. هرچند عذرخواهی پوتین نشان‌دهنده تلاش برای کاهش تنش است، اما واکنش های مکرر علی‌اف ممکن است باعث واکنش سخت‌تر مسکو شود. روسیه می‌تواند از ابزارهای مختلف از جمله نفوذ خود در منطقه قفقاز یا حمایت از گروه‌های مخالف در داخل آذربایجان، برای اعمال فشار بر باکو استفاده کند.
پیامدهای منطقه‌ای و بین‌المللی
افزایش تنش میان روسیه و آذربایجان می‌تواند تأثیرات قابل‌توجهی بر امنیت و ثبات منطقه قفقاز داشته باشد.
پیچیده‌تر شدن مناسبات منطقه‌ای بدلیل تیرگی روابط آذربایجان با روسیه می تواند اثرات خود را بر تغییر تعادل قدرت میان آذربایجان و ارمنستان نیز به جای گذارد
افزایش نقش بازیگران خارجی در چالش پدید آمده و حمایت غرب از آذربایجان و دخالت احتمالی ترکیه می‌تواند فضای سیاسی و امنیتی منطقه را بیش از پیش قطبی کند.
تحولات اخیر نشان می‌دهد که روابط میان روسیه و آذربایجان به مرحله حساسی رسیده است. در حالی که مسکو تلاش می‌کند از افزایش تنش جلوگیری کند، مواضع تند علی‌اف و حمایت احتمالی غرب از باکو می‌تواند واکنش سخت‌گیرانه‌تری از سوی روسیه به همراه داشته باشد. این روند می‌تواند معادلات منطقه‌ای را پیچیده‌تر کرده و باعث تشدید رقابت‌های ژئوپلیتیک در قفقاز شود.
نورنیوز