روابط ایران و آژانس و سیگنال‌های معنادار گروسی

نورنیوز-گروه سیاسی: دیدار سیدعباس عراقچی وزیر امورخارجه جمهوری اسلامی ایران با رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، یکی از مهمترین دیدارهای دو طرف در میان ده‌ها گفت‌وگوی انجام شده است. دیداری که در آن نخستین صفحات از فصل تازه همکاری ایران و آژانس گشوده شده و تا به امروز چشم‌انداز مثبتی از ادامه کار ترسیم می‌شود. چشم‌اندازی که مسئولیت آژانس برای حراست از آن و پرهیز از افتادن در دام تله‌های سیاسی، بیش از گذشته احساس می‌شود.

 ابراز تمایل برای حضور در ایران

از زمان روی کار آمدن مسعود پزشکیان به عنوان رئیس‌جمهور دولت جدید در ایران، گروسی برای حضور در تهران ابراز تمایل کرده و این موضوع پس از دیدار با عراقچی در نیویورک و اسلامی در اتریش تقریبا قطعی شده است. وزیر امور خارجه ایران شامگاه دوشنبه دوم مهر ماه با گروسی دیدار و رایزنی و با پایان این دیدار، بررسی و ارزیابی آخرین روند همکاری‌ها میان جمهوری اسلامی ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را محور اصلی نشست خود با گروسی اعلام کرد. گروسی هم پس از این دیدار آن را مهم و مثبت ارزیابی کرد و گفت: آنچه شاهدش هستم، ابراز تمایل برای تعامل دوباره با ما به روشی هدفمندتر است و امیدوارم در ماه اکتبر به تهران سفر کنم». رویترز در تحلیل سفر گروسی به تهران، هدف این سفر را آماده‌سازی بستر مذاکرات بین غرب و تهران درباره برنامه هسته‌ای ایران، ارزیابی کرد.

گروسی در دیدار با محمد اسلامی رئیس سازمان انرژی اتمی ایران در حاشیه شصت و هشتمین نشست سالانه کنفرانس عمومی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در اتریش، برای حضور در ایران ابراز تمایل کرده و گفته بود به زودی برای دیدارهای مهم سیاسی و فنی به تهران سفر خواهم کرد. پس از این دیدار هم در حساب خود در شبکه اجتماعی «ایکس» نوشت: «با معاون رئیس‌جمهور و رئیس‌ سازمان انرژی اتمی ایران بر اهمیت حفظ تعاملات خود توافق داشتیم و به منظور برگزاری نشست‌های مهم فنی و سیاسی، بزودی به تهران سفر می‌کنم.

مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ۲۶ شهریور ماه و در سخنرانی آغاز نشست سالانه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هم اعلام کرده بود که مشتاقانه منتظر ارتباط با رئیس‌جمهور ایران به منظور ارائه اطمینان خاطر به جامعه بین‌المللی در مورد صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران هستم.

نسخه‌ای متفاوت؛ حرف مشترک ایران و آژانس

رافائل گروسی روز ۶ مهرماه، در گفت‌وگویی به نسخه‌ای به‌روز شده از توافق سابق با ایران اشاره کرد، اشاره‌ای که پیش از این عباس عراقچی هم در نخستین گفت‌وگوی خبری خود به آن اشاره کرده و گفته بود که توافق جدید چارچوب جدید می‌خواهد. گروسی هم با یادآوری اینکه باید تلاش کنیم برنامه هسته‌ای ایران را دوباره در چارچوب توافق شده قرار دهیم؛ اما در نسخه‌ای به‌روز؛ گفته است: کاملاً واضح است که توافق قدیمی (برجام) باید به طور قابل توجهی به‌روز شود تا کارآمد باشد.این موضوع گفتگویی است که ما قرار است داشته باشیم و من به زودی در تهران خواهم بود تا این کار را انجام دهم.

استقبال از رویکرد دولت چهاردهم

مذاکره و صلح با جهان به شرط حفظ عزت و اقتدار ایران، پیامی بود که دولت چهاردهم از همان ابتدا تلاش کرد آن را به جهان مخابره کند. هرچند برای گفتن این مهم زود است و باید منتظر رویدادهای آینده نشست اما مجموع اظهارات مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نشان می‌دهد که این نهاد، پیام و رویکرد دولت چهاردهم را درک کرده است. گروسی در گفت‌ وگو با بخش خبری تارنمای این نهاد بین‌المللی (UN NEWS)، از رویکرد دولت چهاردهم برای حل‌وفصل مسائل باقی‌مانده با آژانس اتمی استقبال کرد و گفت: بازگشت به دیپلماسی هسته‌ای لازم است، بنابراین من این رویکرد را به دولت ایران تبریک می‌گویم و حالا باید به آن قوام بدهیم.

مدیرکل آژانس اتمی در ادامه توضیح داد که توافق هسته‌ای با ایران دو بعد سیاسی و فنی دارد و آژانس وظیفه دارد که بر ابعاد فنی نظارت و راستی آزمایی کند. وی سپس مدعی شد که برای جلوگیری از بحران هسته‌ای در خاورمیانه، باید برای موفقیت مذاکرات هسته‌ای تلاش کرد.

 

هریس و تمایل به مذاکرات هسته‌ای با ایران

یکی از مهمترین موانع اجرای برجام دولت آمریکا است و خروج یکجانبه دونالد ترامپ از این توافق، تمام معادلات مربوط به آن را برهم زد و عملا به کما برد. به نظر می‌رسد گروسی با آگاهی از این موضوع تلاش می‌کند تا اطمینان خاطری درباره رفتار رئیس‌جمهور آینده آمریکا به دست آورده و به طرف ایرانی انتقال دهد. اظهارات پنج مهرماه وی درباره تمایل کامالا هریس نامزد دموکرات ریاست جمهوری آمریکا درباره آمادگی برای بازگشت به توافق هسته‌ای با ایران را می‌توان از این منظر ارزیابی کرد. رافائل گروسی» در اظهاراتی به نقل از منابع خود گفته است که «براساس اطلاعاتی که دارم، در صورت پیروزی کامالا هریس در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در ماه نوامبر، او برای بازگشت به توافق هسته‌ای ایران آماده است اما اطلاعاتی درباره تصمیم دولت احتمالی جمهوری‌خواه ندارم. در صورت پیروزی جمهوری‌خواهان، آن‌ها خودشان موضع خود را اعلام خواهند کرد، اما با دولت هریس در ارتباط هستیم و آن‌ها خواستار بازگشت به نوعی توافق هسته‌ای هستند».

تمایل به پیشرفت سریع و واقعی

مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در حالی روز چهارم مهرماه در گفت‌وگو با خبرگزاری رویترز به بیان بخشی از چالش‌های همکاری ایران و آژانس پرداخته است. گروسی مدعی شده احتمال بازگشت بارزسان لغو انتصاب شده در ایران بسیار کم است، ایران سرعت ثابت خود در فعالیت‌های هسته‌ای خود را حفظ کرده است و باید شفاف باشیم. در کنار این ادعاها اما مدیرکل آژانس، تصریح هم کرده است که مایل است، به سرعت، پیشرفتی واقعی در احیای مذاکرات فنی با ایران ایجاد کند و در نظر دارد در اکتبر برای دیدار با «مسعود پزشکیان» رئیس‌جمهور ایران به تهران سفر کند.گروسی گفته است که مسلما ما باید الان خرسند باشیم چرا که قرار نیست از صفر شروع کنیم. ما روندی نسبتا طولانی طی کرده‌ایم که در آن پاسخی به برخی سوالاتمان داده نشده است.

گروسی چشم‌انداز احیای توافق هسته‌ای را فراهم شدن برخی مقدمات دانسته که دست یافتن آژانس به دید و شفافیت لازم درباره فعالیت‌های هسته‌ای ایران، یکی از آن‌هاست و برای رسیدن به هدف باید روش متفاوتی برگزیده شود و روش قبلی واقعا دیگر امکان‌پذیر نخواهد بود.

جمهوری اسلامی ایران هم معتقد است برای رسیدن به یک توافقی که هر دو طرف منافع خود را حفظ کنند، آژانس باید درهای خود را بر روی توهمات رژیم صهیونیستی و برخی سیاسی کاری‌های غرب متاثر از این توهمات بسته و پرونده روابط خود با ایران را به صورت حقوقی و فنی پیگیری کند.