نورنیوز-گروه بین‌الملل: تاکنون در این درگیری‌ها حدود ۴۰۰ لبنانی شامل ۷۰ غیرنظامی و ۳ روزنامه نگار کشته شده‌اند، ۹۰ هزار غیرنظامی لبنانی نیز از حدود ۱۰۰ شهر و روستای نزدیکی مرکز آواره شده و روستا‌ها و مزارع زیتون به دلیل بمب‌های فسفری اسرائیل خسارات زیادی متحمل شده‌اند. حزب‌الله نیز تلاش کرده تا با شلیک میانگین روزانه راکت‌ها به سمت شهر‌ها و اهداف اسرائیل، حمایت خود از حماس را نشان دهد که این حملات به آواره‌شدن حدود ۸۰ هزار اسرائیلی و مرگ ۶ شهروند منجر شده است.
در چنین شرایطی، ماجرای حمله اسرائیل به ساختمان کنسولی ایران در دمشق اتفاق افتاد که به کشته‌شدن [شهادت] افسران عالیرتبه سپاه قدس ایران منجر شد. ایران دو هفته بعد یک حمله موشکی و پهپادی بی‌سابقه علیه اسرائیل انجام داد و اسرائیل نیز با حمله‌ای محدود به این تهاجم پاسخ داد. هم حمله اسرائیل و هم واکنش ایران غیرمنتظره بود. به‌ویژه ایران که دارای تاریخچه‌ای طولانی از واکنش‌های محدود به اقدامات تحریک‌آمیز اسرائیل است؛ زیرا جنگ با اسرائیل یا متحد اصلی آن ایالات متحده به نفع تهران نیست.
افزایش احتمال درگیری میان حزب‌الله و اسرائیل
حمله اسرائیل و پاسخ ایران وضعیت موجود را بر هم زد و به رویارویی غیرمستقیم چند دهه‌ای دو طرف پایان بخشید. هرچند تمرکز جهان اکنون به سمت ایران برگشته است، اما افزایش تنش بین ایران و اسرائیل احتمال یک رویارویی یا یک جنگ تمام عیار بین اسرائیل و حزب الله را افزایش داده است. ، «بنی گانتز»، عضو کابینه جنگ اسرائیل 21 آوریل اعلام کرد که مرز اسرائیل با لبنان اکنون به «جبهه‌ای فعال» تبدیل شده و «بیشترین و فوری‌ترین چالش» را به وجود آورده است.
فرستاده ویژه «جو بایدن» پیشتر تلاش‌هایی را برای برقراری توافقی بین اسرائیل و حزب‌الله و تعیین حدود این مرز پرمناقشه صورت داده بود، اما از زمان حمله اسرائیل به ساختمان کنسولی ایران در دمشق و پاسخ ایران، این مذاکرات به اولویت دوم تبدیل شده است. ایالات متحده و فرانسه حالا باید به منظور جلوگیری از افزایش تنش منطقه‌ای، اقدامات دیپلماتیک خود برای توقف رویارویی اسرائیل با حزب الله را افزایش دهند. البته این تلاش‌ها ابتدا باید متمرکز بر پایان‌دادن به جنگ در غزه باشد.
ایران تمایل ندارد شاهد نابودشدن دارایی‌های منطقه‌ای خود به دست اسرائیل باشد. از نظر ایران، گروه‌های همسوی مستقر در منطقه، از جمله حزب‌الله نه تنها به افزایش نفوذ منطقه‌ای‌اش کمک می‌کنند بلکه در دفاع از منافع این کشور و بازداشتن دشمنان از حمله به خاک این کشور نیز موثرند. یک جنگ بزرگ با اسرائیل که به حزب‌الله آسیب جدی وارد سازد، موجب نابودشدن خط اول دفاعی ایران در هرگونه جنگ آینده با اسرائیل خواهد شد. تا قبل از ۷ اکتبر، موقعیت منطقه‌ای ایران قوی‌ترین موقعیتی بود که از زمان استقرار جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۹۷۹ (22 بهمن 1357)به دست آمده بود.
نزدیکی این کشور به عربستان که در مارس ۲۰۲۳ اعلام شد نیز بدان معنا بود که برای اولین‌بار از دهه ۱۹۸۰ میلادی دو کشور در خصوص ضرورت جلوگیری از نزاع بیشتر در منطقه اتفاق نظر دارند.
پیش از ۷ اکتبر، یک آتش‌بس شکننده بین اسرائیل و حزب‌الله وجود داشت و بازدارندگی متقابل غیررسمی‌ای برقرار شده بود که مرز اسرائیل و لبنان را نسبتا آرام نگه داشته بود. اسرائیل در خاک لبنان دست به اقدامات پنهانی علیه حزب‌الله نمی‌زد.
حتی زمانی که پس از حمله ۷ اکتبر اسرائیل دست به اقدام زد، پاسخ اولیه حزب‌الله سنجیده بود. اما موازنه منافعی که موجب خویشتن‌داری ایران می‌شد، اکنون در حال تغییر است. ترکیب دولت‌ها در ایران و اسرائیل به نفع تندروها تغییر کرده و حمله اسرائیل به ساختمان کنسولی ایران عبور از یک خط قرمز اساسی تلقی می‌شود. در عین حال سیاست داخلی ایران نیز دست خوش تلاطمات ناشی از فشار‌های اقتصادی، اعتراضات جنبش «زن، زندگی، آزادی» در سال ۲۰۲۲ و تنش‌های قومی اخیر در بلوچستان بوده است. رهبران تهران اکنون نیاز جدی‌تری برای برقراری بازدارندگی خارجی و حل چالش‌های داخلی‌ای که متوجه اقتدار سیاسی و حاکمیت سرزمینی‌شان شده، دارند.
در همین حال اسرائیل نیز تلاش می‌کند پس از حمله ۷ اکتبر بازدارندگی امنیتی خود را احیا نماید. تل‌آویو در طی ۶ ماه گذشته یاد گرفته که می‌تواند عملیات‌های نظامی گسترده‌ای انجام دهد و بخش‌های بزرگی از نوار غزه را با خاک یکسان نموده و تلفات انسانی بالایی به جا بگذارد، بدون اینکه واکنش منفی جدی‌ای از ناحیه غرب دریافت کند. اسرائیل همچنین به فرصت به دست‌آمده برای رسیدگی به سایر مشکلات خود در کنار موضوع حماس نیم‌نگاهی دارد. در طی شش ماه اخیر رهبران اسرائیل بار‌ها وعده داده‌اند که ریسک ناشی از حزب‌الله را از برطرف خواهند کرد. کابینه جنگ اسرائیل گزینه‌های نظامی مختلف برای عقب‌راندن حزب‌الله به آن سوی رودخانه لیتانی را مورد بحث قرار داده است.
نخست‌وزیر اسرائیل که تحت فشار افکار عمومی قرار دارد، ممکن است برای تقویت موقعیت داخلی خود به دنبال گسترش جنگ به لبنان باشد. یک جنگ مرزی علیه لبنان می‌تواند توجهات را مجددا متوجه نقض‌های فاحش امنیتی‌ای کند که منجر به حادثه ۷ اکتبر شد و موجب فراموشی فاجعه انسانی در غزه شود. اسرائیل هنوز به هدف خود یعنی حذف کامل حماس و حتی بازگرداندن گروگانها به خانه دست نیافته است.
افزایش تنش بین ایران و اسرائیل در ماه آوریل موجب شد تا مذاکرات در خصوص توافق بین اسرائیل و حزب‌الله به حاشیه برود و دشوارتر شود. اما ایرانی‌ها تمایل چندانی برای ورود به یک جنگ بزرگتر که موجب تضعیف جایگاه منطقه‌ای‌شان و هدف نهایی آن‌ها یعنی کاهش نفوذ آمریکا در خاورمیانه شود، ندارند.
تحولی که به احتمال زیاد مانع از افزایش تنش خواهد شد، این است که مذاکرات بر سر اختلافات مرزی لبنان و اسرائیل در کنار مذاکرات آتش‌بس در غزه پیش برده شود. اگر اسرائیل پایان مخاصمات در غزه را فرصتی برای تمرکز مجدد بر مرز شمالی ببیند، آتش‌بس در غزه می‌تواند موجب تشدید تنش بین اسرائیل و حزب‌الله گردد. برای جلوگیری از گسترش درگیری‌ها ضروری است که ایالات متحده، فرانسه و دیگر قدرت‌های غربی بلافاصله پس از آغاز هرگونه آتش‌بس در غزه، تمام توجه خود را معطوف مذاکرات بین اسرائیل و حزب‌الله نمایند.
اما سرمایه‌گذاری‌های جهانی در صیانت از صلح در خاورمیانه نباید به همینجا ختم شود. با توجه به سقوط اقتصادی لبنان از سال ۲۰۱۹ به این طرف، این کشور نیازمند حمایت‌های گسترده بین‌المللی برای تقویت نهاد‌های سیاسی و گسترش ارتش خواهد داشت. در هر حال ارتباط مستقیمی بین تضعیف نهاد‌های دولتی از جمله ارتش‌ها و تقویت بازیگران غیردولتی وجود دارد.
نابودی حماس و حزب‌الله ممکن نیست
اسرائیل امیدوار است بتواند از طریق نابودکردن حماس و حزب‌الله چشم انداز امنیتی خود را متحول سازد. اما به بیان ساده، استفاده از نیروی نظامی مخرب و وحشیانه نمی‌تواند هیچ گروهی را حذف نماید. هرچند ممکن است ظرفیت‌ها و توانمندی‌های آن‌ها ضعیف شود، اما آن‌ها با درس‌گرفتن از تجربیات گذشته در طول زمان مجددا ظهور خواهند کرد. در حالی که ریسک وقوع یک جنگ گسترده منطقه‌ای رو به افزایش است،
ضرورت پایان‌دادن به جنگ در غزه، مذاکره بر سر اختلافات مرزی اسرائیل و لبنان و برقراری یک فرآیند سیاسی جدی بین اسرائیل و فلسطین جهت به رسمیت‌شناختن حق تعیین سرنوشت فلسطینیان نیز از اهمیت فوری برخوردار است. اگر مذاکرات به عنوان اولویت اصلی قرار نگیرد، جاه‌طلبی‌های خشونت بار تندروها کار دست منطقه خواهد داد. در آن صورت بازیگران غیردولتی تحت حمایت ایران به یافتن حامیانی در بین جمعیت‌های خشمگین و محروم از حقوق اولیه ادامه خواهند داد و این نه محدود به سرزمین‌های فلسطینی، بلکه شامل کل منطقه خواهد شد.
نورنیوز